nazwisko nazwa

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Kn/1621
• Kn/1644 (I wyd. 1626)
• Gott/1766
• Klecz/1767
• SzyPocz/1770
• Dudz/1776
• Kop/1778
• Lub/1778
• Kop/1783
• Kop/1785
• Prz/1792
• L/1807–1814
• Szum/1809
• Prz/1816
• SkorM/1816
• Mroz/1822
• Mucz/1825
• Bor/1830
• Sier/1838
• Żoch/1838
• Such/1849
• Gr/1861
• SWil/1861
• SW/1900-1927

Názwisko jákiej rzeczy, przezwisko, Nōmen Cice. Nomen non hominis tantum est, sed & aliarum rerum. Idem. Nomina sunt rerum notae. τό όνομα [ónoma].

Przézwisko jákiejkolwiék rzéczy. v. Názwisko.

Appellātio. Nazwisko 1. Názwánie. Przézwisko 3. Apélácyja.

Nōmen. Imię 1. 2. Słowo. Názwisko. Przezwisko 3.

Jmię iest to, co wszystkim rzeczom kładzie y wyraża nazwisko [...]/

A naprzód wydają mowę dawną, nazwiska pomienionych Narodow, Skitowie po Łacinie Scythae z Greckiego Skythoi nazywają się.

Już bowiem dziś znajdują się jednakowym sposobem formowane nazwiska, ktore daleko rożnym od siebie rzeczom są nadane.

Ale obszerniej by mi pisać potrzeba, niżelim sobie zamierzył, gdybym chciał rozstrząsać te i inne nazwiska, ktore jako prawdziwie Polskie za zwyczajnie używane kłaść radzą [...]

Nazwiska ryb, drzew ziół kamieni etc. te się tylko kładą, których wiadomość pożyteczna bydź się zdała.

Rossyjski Alfabet trzydzieści liter pospolicie ma w używaniu, których Kształt, Nazwiska i Waga są następujące: Kształt A б в [...] Nazwisko Az Buky [...] Waga А B W [...]

Wszystkie wyrazy (tak tu słowa zwać będziemy) składające mowę, dzielą się na dwa główne szeregi: pierwszy wyrazów nieodmiennych, drugi wyrazów odmiennych, a każdy szereg podziela się na cztery części, z których każda ma własne nazwisko.

Zrozumiéjmy i spamiętájmy dobrze té nazwiska, poniewáż są cząstką Grammatycznégo Słownika, a niby kluczem następujących uwág.

Nié traćmy z pamięci powszechnégo nazwiska znaków zrozumiałych, kiedy nad wyszczególniéniém każdégo z osobna znaku, dłużéj nieco bawić się będziémy.

A nié przestając na tém zdaniu, że wyrazy językowé to i to znaczą, dlátego, że się tak Narodowi podobało, daléj iść zwykli i pytać się, czy pierwsi nadáwcy imión postępowali sobie oślep, czyli raczéj rozsądnie, i to nad inné nazwisko obiérali, któré się im z jakiéj przyczyny bardziéj podobało.

Wiérsz Gęślowy, czyli Oda albo Pieśń, wielé bardzo má gatunków, któré biorą nazwisko albo od miár, jako to; Ode jambĭca, albo od liczby zgłosek, jako to: endecasyllaba, to jest: jedénástozgłoskowá, albo od wynalazców Wiérsza tego gatunku, jako to Ode Ascplepiadea, Saphĭca [...].

Tego na koniec zdaniá każę się trzymać, jako przyrodzonégo prawa, w Słoworodowéj nauce, to jest, gdy nowéj rzeczy má się nadać nowé nazwisko.

Nazwiska liczb.

Znaków pisownych w polskim języku jest 12, mają one następujące nazwiska, i prawidła używania.

Nazywam Przedimkami a nie Przyimkami dlatego, że nazwisko Przyimek jest dwóznaczne, gdyż przy nie oznacza tego, żeby tylko przed, ale też że może i po imieniu stać, jak np. Przysłówek. Gdy zaś nazwisko Przedimek, nie ma żadnej dwóznaczności.

Od wielkawej bukwy zaczynamy wszelkie Istotniki samowłasne (nomina propria) rownie nazwiska Urzędow, rownie Nauk i Kunsztow, za tyleż Muz uważanych, i rownie mianowki ich Wyznawunow.

Bez przesądu i Stronnictwa przychylam się do licznych mianowek zwierząt, roślin i kopin z trzech Krolestw Rodoci, jakie są: mamuty, orangutan, koliber, cykuta, kawa, kamfora, platyna i tysiące podobnych, bo te płody Rodoci pod naszym niebokłonem ani się rodzą, ani się rozmnażają; a ich nazwiska obok naszostrefnych pod strażą szanownych Klugow i Jundziłłow w doborze bukw i zakończki Polskiej uodkrojnione, przedziwnie brzmią i znaczą. W tym rzędzie stoją nazwiska mnogich rzemiesiw, z odległej krainy do nas przychodzących, z ktorych mamy: światła, leki, stroje i rożne wygody.

Sama Moda, ta Pocieszycielka Ludow, prędko sobie uprzykrzających jednostajność , ma za sobą najmocniejszą obronę w spolnym Gienijuszu Narodow, iż jij w każdym Języku swoją wyrazowkę rozpościerać i uwieczniać wolno; a, choć imiona jej przepostaceń w bardzo prędkij kolei przemijają i coraz nowsze następują po wczorajszych; [...] jeden przedmiot w ręku Mody kilka razy w jednym wieku coraz inaczyj przekształcany i inaczyj nazywany, w zmianie swojego nazwiska, wskazuje częstokroć niezawodne odczasia swego wynalezienia, zjawienia i krążenia przez rożne Ludy.

Język Samskrytu, jego Nazwiska, dzieje, rozciągłość.

Wyrazy Węgry, Niemcy, Prusy, Włochy, gdy są nazwiskami krajów nie ludzi, mają 7\^my przypadek w Węgrzech, w Niemczech, w Prusiech, we Włoszech.

Cechą rodzaju imion nieodmiennych jest domyślnia. Imiona tedy głosek, i wszystkie wyrazy za imię czyli nazwisko wzięte, są rodzaju nijakiego, przez domyślanie się wyrazu tegoż rodzaju, imię, nazwisko, słowo. I tak mówimy e ściśnione, i długie, moje widzi mi się.

Gatunki i Nazwiska Rzeczowników. Rzeczownik żywotny [...] nieżywotny [...] mężczyński, gdy nazwisko lub imie mężczyźnie tylko służy: Radziwiłł, Hetman, Jan, — Publius.

Od głównego przeznaczenia swojego otrzymał zaimek nazwisko, że się kładzie za imię, zatém własciwie, zaimki, rzeczowniki zastępujące noszą stosowna nazwę, pozostałe tylko przez znamienitość (per excellentiam) tak zowiemy.

Wszystko, co widzimy, słyszymy, czego się dotykamy, lub o czem tylko pomyśleć możemy, ma swoje nazwisko czyli wyraz.

Wiele nawet głosek bierze swoje nazwiska od organów, które są najpotrzebniejsze do ich wymówienia.

Liczba spółgłosek w naszym języku i nazwiska ich podług organów mownych.

Zdanie łączne spaja się z główném za pomocą rozmaitych Spójników, od których téż i nazwisko bierze.

Nazwa, y, lm. y, ż. ob. Nazwanie, Nazwisko.

Nazwisko, a, lm. a, n. 1) nazwanie [...].

Miejsce, gdzie się czynność przedmiotu odbywa, wyraża się w polskim języku najczęściej miejscownikiem, który téż stąd ma swoje nazwisko, n. p. W Piotrkowie odprawiały się sejmy.