Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

głoska dźwięk mowy

Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)
EJP 1991, 97 Definicja współczesna

Głoska jest najmniejszym elementem dźwiękowej formy wypowiedzi, charakteryzującym się stałym zespołem fonetycznych cech artykulacyjnych i akustycznych.

Cytaty

Słowo składa się z głosek (liter), połączonych w zgłoski (sylaby).

Głoska jest każde brzmienie, w naczyniach mownych za pomocą narzędzi mownych wydane.

Głoski dzielą się na samogłoski i spółgłoski, a w obcych językach jeszcze i na dwugłoski.

W języku polskim mamy 45 głosek, a mianowicie 10 samogłosek i 35 spółgłosek.

Litera ż pisze się tylko w wyrazach, gdzie głoska ż wyraźnie jest słyszana np.: żaden, życie, bliżej itp. (ruskie „ж“ nie ,,р“)[...].

Przy zbliżeniu, wiązadeł głosowych prąd powietrza, przeciskający się między niemi, wprawia je w ruch drgający, dający nam wrażenie słuchowe głosu, i na tem polega najważniejszy udział krtani w mówieniu. O ile przy wytwarzaniu pewnej głoski bierze udział głos, nazywamy głoskę dźwięczną, np. przy głoskach a i z m g d, w razie przeciwnym, gdy prąd powietrza przechodzi przez krtań nie wytwarzając głosu, mówimy o głoskach bezdźwięcznych np. przy f s k t. Jak już widać z tego przedstawienia rzeczy, jaśniejszem byłoby stosowanie nieco innej terminologji: mówić nie o»głoskach«, lecz o»dźwiękach mowy«, rozróżniać natomiast dźwięki głosowe i niegłosowe, zamiast dźwięcznych i bezdźwięcznych, tutaj jednak trzymamy się wyrażeń ustalonych, by nie wprowadzać rozdźwięku.

§ 18. Pojęcie głoski.

Widzieliśmy, że mówienie polega na tem, iż prąd powietrza, wydobywając się z płuc przez tchawicę, krtań, gardło i usta, a niekiedy przez nos, na zewnątrz podlega różnym modyfikacjom dzięki ruchom artykulacyjnym poszczególnych narządów mowy. W ten sposób powstają różne wrażenia słuchowe, które nazywamy głoskami (dźwiękami mowy). Do wytworzenia więc poszczególnej głoski przyczynia się każdy z narządów mowy z osobna swem położeniem w chwili brzmienia danej głoski.

Gdy człowiek mówi, mowa jego jest długim łańcuchem, złożonym z poszczególnych ogniw — głosek.

Powiązane terminy