Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

nazwisko nazwa

Hasło w cytatach: nazwiska, názwisko
Język: polski
Dział: Części mowy (współcześnie)

Cytaty

Názwisko jákiej rzeczy, przezwisko, Nōmen Cice. Nomen non hominis tantum est, sed & aliarum rerum. Idem. Nomina sunt rerum notae. τό όνομα [ónoma].

Przézwisko jákiejkolwiék rzéczy. v. Názwisko.

Appellātio. Nazwisko 1. Názwánie. Przézwisko 3. Apélácyja.

Nōmen. Imię 1. 2. Słowo. Názwisko. Przezwisko 3.

A naprzód wydają mowę dawną, nazwiska pomienionych Narodow, Skitowie po Łacinie Scythae z Greckiego Skythoi nazywają się.

Już bowiem dziś znajdują się jednakowym sposobem formowane nazwiska, ktore daleko rożnym od siebie rzeczom są nadane.

Ale obszerniej by mi pisać potrzeba, niżelim sobie zamierzył, gdybym chciał rozstrząsać te i inne nazwiska, ktore jako prawdziwie Polskie za zwyczajnie używane kłaść radzą [...]

Nazwiska ryb, drzew ziół kamieni etc. te się tylko kładą, których wiadomość pożyteczna bydź się zdała.

Rossyjski Alfabet trzydzieści liter pospolicie ma w używaniu, których Kształt, Nazwiska i Waga są następujące: Kształt A б в [...] Nazwisko Az Buky [...] Waga А B W [...]

Nazwiska liczb.

Znaków pisownych w polskim języku jest 12, mają one następujące nazwiska, i prawidła używania.

Nazywam Przedimkami a nie Przyimkami dlatego, że nazwisko Przyimek jest dwóznaczne, gdyż przy nie oznacza tego, żeby tylko przed, ale też że może i po imieniu stać, jak np. Przysłówek. Gdy zaś nazwisko Przedimek, nie ma żadnej dwóznaczności.

Od wielkawej bukwy zaczynamy wszelkie Istotniki samowłasne (nomina propria) rownie nazwiska Urzędow, rownie Nauk i Kunsztow, za tyleż Muz uważanych, i rownie mianowki ich Wyznawunow.

Bez przesądu i Stronnictwa przychylam się do licznych mianowek zwierząt, roślin i kopin z trzech Krolestw Rodoci, jakie są: mamuty, orangutan, koliber, cykuta, kawa, kamfora, platyna i tysiące podobnych, bo te płody Rodoci pod naszym niebokłonem ani się rodzą, ani się rozmnażają; a ich nazwiska obok naszostrefnych pod strażą szanownych Klugow i Jundziłłow w doborze bukw i zakończki Polskiej uodkrojnione, przedziwnie brzmią i znaczą. W tym rzędzie stoją nazwiska mnogich rzemiesiw, z odległej krainy do nas przychodzących, z ktorych mamy: światła, leki, stroje i rożne wygody.

Sama Moda, ta Pocieszycielka Ludow, prędko sobie uprzykrzających jednostajność , ma za sobą najmocniejszą obronę w spolnym Gienijuszu Narodow, iż jij w każdym Języku swoją wyrazowkę rozpościerać i uwieczniać wolno; a, choć imiona jej przepostaceń w bardzo prędkij kolei przemijają i coraz nowsze następują po wczorajszych; [...] jeden przedmiot w ręku Mody kilka razy w jednym wieku coraz inaczyj przekształcany i inaczyj nazywany, w zmianie swojego nazwiska, wskazuje częstokroć niezawodne odczasia swego wynalezienia, zjawienia i krążenia przez rożne Ludy.

Język Samskrytu, jego Nazwiska, dzieje, rozciągłość.

Cechą rodzaju imion nieodmiennych jest domyślnia. Imiona tedy głosek, i wszystkie wyrazy za imię czyli nazwisko wzięte, są rodzaju nijakiego, przez domyślanie się wyrazu tegoż rodzaju, imię, nazwisko, słowo. I tak mówimy e ściśnione, i długie, moje widzi mi się.

Gatunki i Nazwiska Rzeczowników. Rzeczownik żywotny [...] nieżywotny [...] mężczyński, gdy nazwisko lub imie mężczyźnie tylko służy: Radziwiłł, Hetman, Jan, — Publius.

Zdanie łączne spaja się z główném za pomocą rozmaitych Spójników, od których téż i nazwisko bierze.

Miejsce, gdzie się czynność przedmiotu odbywa, wyraża się w polskim języku najczęściej miejscownikiem, który téż stąd ma swoje nazwisko, n. p. W Piotrkowie odprawiały się sejmy.