terminów gramatycznych online
słowo bierne
Język: polski
Cytaty
Orano. Arabantur. [...] Takie Słowa zowią się Bierne (passiva) wyrażające sąd o tej rzeczy, która bierze jaka własność od drugiej, np. Ziemia jest oświecana od słońca.
- Nié kłádziemy formy ná Słowá Bierne (pro passivis) bo my Polacy właściwie ich nie mamy, prócz Imiesłowu Czásu przészłego, np. Kochány, dány
Słowa [...] są wielorakie. Verbum activum. Słowo czynne. Verbum passivum. Słowo bierne. Verbum deponens. Słowo pokładne, które ma zakończenie bierne (terminationem passivam) à znaczenie czynne (significationem activam). Verbum auxiliare. Słowo posiłkowe. Verbum regulare. Słowo foremne. Verbum irregulare. Słowo nie foremne. Verbum personale. Słowo osobiste. Verbum impersonale. Słowo nie osobiste. Verbum neutrum. Słowo nijakie, t.[to] j. [jest] ani czynne, ani bierne. Verbum frequentativum, Carisio, iterativum. Słowo częstotliwe, czyli powtorzyste. Verbum reciprocum. Słowo zaimkowe etc. etc.
Poniewáż Grecy, nié mając Przypádku szóstégo, pospolicie zań używali ze Słowami biérnémi Przypádku trzeciégo [...].
[...] dają się nazwiska Słów, i wyłuszczają się tak przykładami, jako i opisaniém, jako to: Słów Posiłkowych, Złożonych lub Niezłożonych, Jednotliwych lub Częstotliwych, Czynnych lub Biérnych, albo Nijakich, Dokonanych lub Niedokonanych, Zaimkowych, Osobistych lub Nieosobistych.
[...] biorę tu na gruntowniejsze roztrząsanie nazwiska i naturę Słów, Czynnégo, Biérnégo, i Nijakiégo (Activi, Pasivi, Neutrius).
Genera verborum gatunki słów. activum czynne. passivum bierne. neutrum niiakie.
Passivum verbum bierne słowo
Słowa biérné czasują się biorąc wszystkié tryby i czasy od posiłkowégo to be i dodając Imiesłów biérny np. I am loved kochany jestem i.t.d.
Słowa, co do znaczenia, dzielą się na pięć rodzajów: [...] II. Bierne, które się czasują biernie i czynnie.
Wszystkie niemal słowa bierne mogą się według potrzeby trzecioosobować.
Genera verborum, Rodzaie słow. activum, czynne. passivum, bierne. neutrum, niiakie.
Verba impersonalia, słowa nieosobiste. irregularia, nieforemne. neutra, niiakie. personalia, osobiste. passiva, bierne. reciproca, zaimkowe. regularia, foremne.
BIERNY, a, e, BIERNIE przysłówek. [...]. Słowa bierne, wyrażają sąd o téj rzeczy, która bierze jaką własność od drugiéj. Kopcz. Gr. 1, 32. [...], (ob. czynne, ob. nijakie słowa).
Skróceń Grammatycznych wyłuszczenie. [...]
Przy czasownikach czyli werbach znajdują się następne znaki:
cz., czyn., t. j. słowo czynne, activum,
biern., t. j. słowo bierne, passivum [...].
O słowach biernych.
Czy są w polskim języku słowa bierne, i jak się czasują?
A. Prawdziwych słów biernych, żeby jednym wyrazem, jak w łacińskim języku, czynność w bierném znaczeniu wyrażały, nie ma w polskim języku.
[Słowa są] bierné wyrażającé sąd o téj rzeczy, którá bierze jaką włásność od drugiéj, np. ziémia jest oświéconá od słońca.
Biérné Słowa 67, 89.
Że zaś głos nieosobisty (impersonalis) i sam przez się działający (vox effectiva) tak się odmieniają w czasowaniu, jak słowa bierne, więc istotnie za dwa odrębne głosy uważać się nie mogą; [...].
Słowa Bierne w Francuzkim Języku nie znajdują się, lecz zamiast ich czasują Francuzi słowo Être przez wszystkie Tryby i Czasy, dodając wszędzie Imiesłów Bierny tego słowa, które chcą wyrazić Bierne.
[Verbum] Passivum. [Słowo] Bierne.
Słowo czynné, bierné, nijakié. Jak w rzeczach, tak i w myśli naszéj troisty stan, czyli położénie, uważamy, oto przykłady: czynny: Słońcé oświéca ziemię, bierny: Ziemia oświéca się albo oświécona jest od słońca; nijaki: Słońcé stoi.
Słowa są: albo czynne, kocham; albo bierne, (tych w istocie w języku naszym nie ma; zastępujemy je przez Imiesłowy, jestem kochany); albo nijakie, milczę; albo zaimkowe, zakładam się.
Słowa malujące stan rzeczy przeciwny czynieniu, to jest podległość działaniu jakiemu, lub doznawanie na sobie skutku czynienia jakiego nazywamy bierne; lubo one nie znaczą brania, ale podleganie działaniu; takie słowa są: więdnę, słabieję, żołknieję, bieleję, niknę, mdleję, moknę, ziębnę i t. d.
Co do znaczenia słowa są: [...] 2) Bierne, kiedy wyrażają sąd o téj rzeczy, która bierze jaką własność od drugiéj, np. ziemia jest oświécona od księżyca; rola jest uprawiana od rolnika.
Słowo bierne: oznacza czynność przyjętą lub wytrzymaną od Subjektu.
Jezyk polski nie ma Słów biernych na wyrażenie czynności biernej, ale się natomiast obywa Słowem posiłkowém Być z Imiosłowem biernym tego Słowa, którém się ma wyrazić czynność bierną wszystkich trzech rodzajów: np. Jestem znany, znana, znane, abo znanym, znaną, znaném.
Mamy w naszym języku trzy słowa bytu: 1) być jest rzeczowné, 2) istniéć jest nijakié, 3) sstać się jest bierné.
Podział słów jest rozmaity stosownie do ich znaczenia, i tak [...]
b) Drugie wyrażają działanie przyjęté od innych osób lub przedmiotów np. krnąbrny jest bity, winny pozywany, człowiek na starość siwieje tj. siwym się staje itd. i te nazywają się [słowami] biernemi.
Pod względem działania dzielą się słowa na czynne, bierne, nijakie i odnośne [...]. Bierne przeciwnie wyrażają skutek czynu [...].
Słowa mają liczbę pojedyńczą i mnogą podobnie jak zaimki osobowe do których się odnoszą […]. Mają także trzy rodzaje, zawsze, jeśli są słowami biernemi, np. kochany jestem, kochana jestem, kochane jestem […].
Jak zamieniają się słowa bierne na czynne? […] Słowa bierne dokonane nie mogą się zamieniać w czasie teraźniéjszym na słowa czynne, ponieważ słowa dokonane nie mają czasu teraźniéjszego. […] Inne słowa bierne we wszystkich czasach, a słowa dokonane w czasie przeszłym i przyszłym zamieniają piérwszy spadek przedmiotu na czwarty, a przeciwnie czwarty spadek osoby działającéj na pierwszy [...].
Naostatek słowa znaczące że przedmiot cierpi działanie wywarte nań przez co innego, nazywają się bierne. James is praised by me, Jakób jest chwalony przeze mnie. [...]
Słowa bierne zowią się te, które oznaczają sąd czyli zdanie, od jednéj rzeczy pochodzące, a od innéj przyjmowane; przy takowych słowach zamienia się zwykle przypadek IV, na przypadek I, np. Mój sąsiad jest zapozwany: od swoich wierzycieli.
Słowa więc bierne formują się w języku polskim ze słów czynnych: albo za pomocą słów posiłkowych: być, bywać, zostać, zostawać, oraz za pomocą imięsłowa biernego [...]; albo za pomocą trzeciéj osoby liczby mnogiéj słowa okolicznego z przydaniem zaimka osobistego i przypadku IV, stosownego do każdéj osoby: liczby i rodzaju.
Krótka różnica tych trzech gatunków słów' jest taka: że słowa czynne wyrażają wzgląd czyniącego do biorącego, np. słońce oświeca ziemię. Słowa bierne wyrażają wzgląd biorącego do czyniącego, np. ziemia jest oświecona od słońca; słowa nijakie nie wyrażają żadnego względu na rzecz inną, np. słońce świéci.
Sprawomiany czynu są w grammatykach odpowiednio nazwane słowami czynnemi. Oprócz tych czynnych i powyższych, tak zwanych nijakich, jest przyjęty trzeci rodzaj zwany biernemi. Atoli w samym opisie tego rodzaju powiedziano naiwnie, że mowa polska słów biernych nie zna; jest więc w tych grammatykach czczy napis, przekonywający, jak nam trudno oderwać się od łacińskiej passywy.
Bierny, a, e, p. [...] 3) = gram. i fil. cierpiący, znoszący skutek przyczyny jakiéj działającéj. Słowa bierne wyrażają sąd o téj rzeczy, która bierze jaką własność od drugiéj. Duch nasz Przez się bierny jest w przyjmowaniu wyobrażeń od zmysłów.
Słowo, a, lm. a, n. [...] 14) = gram. jedna z odmiennych części mowy, oznaczająca byt v. stan, czynność i ruch przedmiotów. Pod względem wewnętrznego znaczenia wszystkie takie wyrazy (zwane inaczéj czasownikami), dzielą się na: [...] f) Słów biernych w języku polskim nie ma; sposób bierny wyraża się dodaniem do słowa być imiesłowu biernego, lub do słowa czynnego zaimka się, np. jest obdarzony, tak się pisze [...].
A zatém: 1) Co czyni ojciec? Odpowiadamy: Czyta. 2) Co się czyni z książką? Czyta się lub jest czytaną. 3) Czém jest ojciec? Żołnierzem. 4) Jakim jest ojciec? Dobrym. — Stąd wyrazy: czyta, czyta się lub jest czytaną, żołnierzem, dobry, są orzecznikami. W pierwszym razie jest orzecznikiem słowo czynne, w drugim razie słowo bierne, w trzecim rzeczownik, w czwartym przymiotnik.
Słowa bierne oznaczają stan bierny podmiotu, na który przechodzi czynność ubocznego przedmiotu wyraźnego lub domyślnego […].
Słowo w języku polskim jest siedmiorakie: czynne, zwrotne, wzajemnie-zwrotne, nijakie, posiłkowe, bierne, i czynno-bierne albo przymiotne.
Słowa bierne nie mają właściwéj odmiany […].
Słowo bierne, jest to słowo, które oznacza czynność wywieraną na podmiot, na dopełnienie, czyli na wyraz odmienny w 4-ym przypadku; słowo bierne powstaje z imiesłowu biernego i ze słów: być, zostać, stać się, i t.d.
Podług mego zdania, słowo bierne wcale nie istnieje, gdyż słowo i imiesłów są to dwie części mowy, które oddzielnie rozbierać należy.
Imiesłowy, od słów pochodzące, posiłkowych, czynnych biernych i cierpiętliwych.
Chlubią się Grecy, że mają zrachowanych 300 słów prawidłowych, Samskryci 300, Łacinnicy 250 a inne narody coraz mniej i mniej mają. Zobaczymy ile my mamy, i jak się dzielą owe słowa. Dzielą się ogólnie, na czynne, bierne i posiłkowe, a szczególnie jeszcze oprócz tych na omowno zwrotne, na Jednoczasowe tezniejsze, (rzadko przeszły czas mające) na Jednoosobowe z zajimkiem mi, na Jmiesłowowe z zajimkiem mi.
Słowa bierne oznaczają tylko obecność i stan w jakim kto znajduje się bez czynności, takich słów mamy 15, do których prawideł należą, będą umieszczonemi później bo mają wszystkie czasy prawidłowo z wyjątkiem słowa jestem, które nie ma innych czasów, jak tylko czas teraźniejszy.
Глаголы по значенію своему раздѣляются на залоги, которые суть: [...] 6) Страдательный залогъ, słowo bierne, означаетъ состояніе одного и вмѣстѣ дѣйствіе другого предмета; напр. być chwalonym, być posłusznym. Глаголы этого залога составляются изъ дѣйствительныхъ съ приложеніемъ вспомогательнаго глагола być и требуютъ вопроса przez kogo?, od kogo?, kim?, przez co?, czém?
Słowo, a, lm. a [...] 7. gram. część mowy konjugująca ś., czasownik: Słowa czynne, przechodnie, nieprzechodnie, nijakie, bierne, nieosobiste, jednotliwe, częstotliwe. X S[łowo] nieosobiste jednotrójne.