głoska znak alfabetu

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Kop/1778
• Kop/1780
• Kop/1783
• Kop/1785
• Gott/1787
• Prz/1792
• Gott/1794
• L/1807–1814
• Szum/1809
• DwBg/1813
• Gddk/1816
• SkorM/1816
• Jak/1823
• Mucz/1825
• SkorM/1828
• Bor/1830
• Marc/1833
• Rew/1845
• Desz/1846
• Br/1848
• Kurh/1852
• Szt/1854
• SWil/1861
• Kam/1870
• Lerc/1877
• Malecz/1882
• Oż/1883
• KarłT/1885
• Grub/1891
• SW/1900-1927
• Dor/1958–1969

Głoski naszé, albo są większé np. A, B albo mniejszé np. a, b.

Widzimy po wtóré, jako we wszystkich pochodnych wyrazach, wszystkié głoski piérwotnégo wyrazu ród, zachowują się, przetośmy jé od inszych głosek tu w pisaniu Łącznikiém oddzielili. Wiedziéć jednak mámy, że czasém głoska jaká piérwotnégo wyrazu, w wyrazach pochodnych przemiéniá się na inną głoskę, jako w innych przykładach obáczymy.

Głosek bowiém nájwięcéj dwadziéścia cztéry, i kilka najwięcéj przygłosek czyli znamión, malują dokładnie i zrozumiale wszelki głos ludzki, jako znak wszelakich wyobrażéń w myśli.

Mówa Polská ustná, má w sobie głosy i przygłosy, toć mowá Polská pisana, żeby się z ustną zgádzała, musi mieć znaki na to oboje, to jest głoski na głosy, przygłoski czyli znamiona na przygłosy: nic nad to gruntowniejszego, nic jaśniejszégo.

Niemcy maią liter czyli głosek wszystkich razem 25, z literami czyli głoskami q y v [...].

Głoski. Znamiona. Czytanie. Grecy w Języku Pospolitym i w czterech głównych jego Dyalektach, które są: Attycki, Joński, Dorycki i Eolski liczą głosek XXIV następującym porządkiem.

Niemcy mają głosek wszystkich razem 25. [...] Te wszystkie głoski dzielą się na Samogłoski albo na Spółgłoski.

Głoski czyli litery są znaki potrzebne do układania zgłosek czyli syllab i wyrazow.

BUKSZTAB, u, m. z Niem. der Buchstabe, głoska, litera, czcionka. Hor. 2, 157. Nar. Chrystus nie chce, aby i kreska i najmniejszy buksztab z zakonu miał zginąć. Budn. praef. [...].

1) GŁOSKA, -i, ż., *czcionka [...].

LITERA, -y, ż. [...], u dawnych Polaków czcionka, tcionka, [...]. etym. *czcić, czedł = czytać; my ją zowiemy z Słowiańska głoską. Kpcz. Gr. 1, p. 4 [...]. Litera jest znak abo charakter, składający słowa, gdy wraz z drugiemi położon jest. Kras. Zb. 2, 52.

A. Wyrazy nasze są albo jedno- albo wielosylabne, np. Bóg, Oj ciec, ła ska wy, mi ło sier ny, naj do bro tli wszy. B. Na oznaczenie wyrazów naszych używamy pewnych znaków, które głoskami (literami) nazywamy.

Widzimy, że niektóre głoski polskie mają; na wierzchu kreski (akcenta). W polskim języku jest tylko jeden akcent prawolewy (od prawej do lewej ręki idący), ale jest on dwojaki; cienki i gruby.

Głosy twarde złożone, cz, sz , rz, ch, szcz, Szcz, (cza, sza, rza, cha, szcza), można by też za głoski pojedyncze rachować, i tak byłoby 43 polskich głosek. Głoski te twarde powinne by nawet tak jak inne pojedynczemi znakami bydź oznaczane, jako to jest w rosyjskim języku.

Polacy przyjęli głoski łacińskie, Rosjanie zaś greckie, i niektóre nowe sobie uformowali.

Głoska czyli czcionka inaczéj litera, jest pewny znak, wynaleziony dlá wyobrażéniá nieoddzielnégo głosu.

Wszystkié głoski piszą się albo większé, np. ABC itd. albo mniejsze, np. abc itd.

Do wyrażenia liczb, używali Grecy głosek alfabetu.

Litera. Głoska. Vocalis. Samogłoska. Notata. Kreskowanie. Diphtongus. Dwugłoska. Consonans. Społgłoska.

Mamy liter, licząc w jedno pojedyńcze ze złożonemi, 32.

Podział pisowni ten się być zdaje najprostszy i najjaśniejszy; uważać: 1) głoski czyli litery szczególne, ilorako się która pisze; 2) głoski złączone czyli zgłoski albo syllaby; 3) wyrazy całkowite jeden względem drugiego; 4) na koniec, przestanki po wyrazach.

Uczniowie z rozdanych im tabliczek i podług głosu swego wyższego Guru, kreślą palcem na piasku głoski i je wymawiają raz i drugi [...].

Wyrazy miesczą w sobie różne głosy czyli dźwięki, które w pismie znakujemy głoskami czyli literami, już większemi, już mniejszemi. Głoski te w abecadle polskiém są: a, ą, b [...] ź, ż.

§. 1. Głoski i ich podział.

Grammatyka, ira moksłas kurys mokina geray kalbet , skaytyt, ir raszyt.

Paragrafy 1. o Głoskach i ich podziale. Podział liter na samogłoski i spółgłoski, tychże brzmienie za pomocą samogłosek, tych zaś samych przez się.

Starożytni w potoczném piśmie: (jak i my dziś często:) nie używali interpunkcyi (przecinkowania:) i zwykle wszystko pisali głoskami jedno-stajnemi. Przedzielali czasem pojedyncze wyrazy lub zdania kropką, dla ułatwienia zrozumieniu pism swoich, i oddzielanie coraz więcej potrzebném uznawali.

Przytoczenia te obcych wyrazów, drukowane bywały odmiennemi głoskami, a w rękopismach albo są odmiennie pisane, albo podkreślone.

Łacinnicy ograniczyli jej [gramatyki] znaczenie, cofnęli ją do głosek, i pisma wszelkiego rodzaju Literaturą nazywali, co znowu na to samo wypadnie, bo gramma, po grecku; litera, po łacinie; a głoska, w polskim języku.

Zasadą pisowni jest wymawianie dobré, które do początkowéj nauki czytania należy. Kto dobrze wymawia swoje wyrazy; ten téż potrafi dobrze je napisać (w) mając na każdé brzmienie znaki pisemne, to jest głoski odpowiedne.

Ze wszystkich języków nasz ma najwięcéj brzmień i widzieliśmy na początku: że téż ma najliczniéjsze głoski, iż tak powiem, tych brzmień wizerunki.

Język polski ma cztérdzieści cztery następujących głosek, które w xiążkach tak się drukują: a, ą, b, c [...] Te same głoski mają w pismie kształt następujący: a, ą, b, c. [...] Tak pisane głoski nazywają się głoskami małemi. Głoski wielkie wymawiają się jak tamte, ale w drukach maja kształt następujący: A, Ą [...]

Głoski dzielą się 1. na pojedyńcze i złożone, 2. na samogłoski i spółgłoski, 3. na naczelne i podrzędne.

Zaczynające się od głosek, które stanowią zakończenia wyrazów poprzedzających. Np. Dobrego gospodarza rzadko owoc prac ginie niepowrótnie.

Na końcu wyrazów odmiennych pisze się ch, która to głoska przed e nie miękczy się przez dodanie i, np. groch, grochem (a nie grochiem); głuchy, głuche (a nie głuchie).

Wyrazy przyswojone piszą się polskiemi głoskami, z zachowaniem zmian, jakim te wyrazy uległy przechodząc do polskiego języka.

Czyni się to dla tego, że wielu takich wyrazów wymawianie dokładnie nie jest oznaczone; prócz tego wiele liter obcych piszących się odmiennie, wypadłoby wyrazić jednakowemi głoskami polskiego alfabetu.

Znamiona, czyli cechy mowy każdego gatunku z osobna, są następne: [...] Pisánej: charaktery czyli znaki piśmienne, lub wykreślne postaci, czyli godła między pewnym ludem używane; te są także rozmaite, np. litery, hiéroglify, karby, węzełki i t.d. Litery czyli głoski są oprócz tego łacińskie, gotyckie, hebrajskie i t.d.

Apostrof, u, lm. y, m. v. apostrofa,y, lm. y, ż. gram. znak pisarski skrócenia, w kształcie przecinka czyli komy, używający się w niektórych językach, w środku wyrazów lub pomiędzy niemi, u góry, dla pokazania, że w tém właśnie miejscu opuszczono jednę lub kilka głosek; w polskim używa się np. dla skrócenia, zam. głoski u, w pmku ku, np. k’ tobie, zam. ku tobie, i t. p.

W, nieod. n. dwudziesta druga głoska abecadła polskiego, wzięta z alfabetu niemieckiego. [...] Niektórzy radzili zastąpić tę głoskę przez łacińską v; lecz o ile wiemy, jedna tylko książka jest tak drukowana, a mianowicie: Wspomnienie o życiu Smuglewicza i Huzarzewskiego, w Wilnie.

Głoska czyli litera jest to znak piśmienny, będący cząstką abecadła czyli alfabetu.

Głosek w abecadle jest 45, i jedne z nich samogłoskami a drugie spółgłoskami zowiemy.

Miękkość spółgłosek polskich oznacza się trojakim sposobem, albo: 1. przez osobne głoski czyli litery, jak: l, rz, c, cz, itd. np. był, byli; ręka, ręce; noga, nodze; 2. przez dopisywanie głoski i, np. konie, ciotka; 3. przez kréskowanie i kropkowanie, np. koń, cień, łokieć, Boże! itd.

Ileż mamy głównych liter czyli głosek w polskiém abecadle? O. Głosek pierwotnych, głównych, w polskiém abecadle mamy 24 (Wyłącza sie z tego dwie cudzoziemskie: Q, X [...])

[Franciszek Zagórowski] Każda mowa ma swoje odrębną budowę; inny też w niej i odrębny porządek głosek w abecadle być powinien, przeto na innej, daleko rozsądniejszej i stałej podstawie winniśmy wyszukać i utrwalić porządek głosek w abecadle polskiem.

Serbskie bez trudności przepisuje się głoskami łacińskimi, według tego, jak podano jest na jednéj z pierwszych stronic słownika Karadżicza i jak drukują Chorwaci [..] Co do pisma ukraińskiego, najstosowniéjby było trzymać się pisowni Żelechowskiego, to jest: oddawać głoska po głosce łacińskimi znakami pismo ukraińskie, z następnymi modyfikacjami [...].

Ma się rozumiéć, pismo języków słowiańskich, używających głosek łacińskich, powinno być oddawane tak samo, bez żadnéj zgoła zmiany w literach i znakach.

Слова составляются изъ слоговъ, syllab, а слоги изъ буквъ, głosek.

Głoska, i, lm. i [...] 3. ! litera, znak: Wszyscy śpieszą oglądać głoski. Syrok. G. b w słowie będzie zaczęła brzęczeć i szumieć. Mick. I pisze Baltazara głoskami. Mick.