spadek dawający

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• DonGl/1542
• Bart/1544
• Don/1583
• Don/1595
• Don/1649
• Sty/1675
• Duch/1699
• Mal/1700
• Dąb/1759
• SzyGram/1767
• SzyPocz/1770
• Nał/1774
• Lub/1778
• Don/1795
• Kor/1961

Casus – spadek: mieniący a. mianujący, rodzący, dawający, oskarżający, wzowiący a. wzywający, odbierający a. oddalający.

DAWAJĄCY 'gram.' dawający dativus, pro tertio casu R i4v. [...] Zob. DAJĄCY, DAWAJĄCY.

Die sechs casus heissen: Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywáiący, Odbierájący, (von S. 16 an öfter Oddalájący).

Spadkow Imion wiele są? Sześć. Ktore? Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywájący, Odbierájący.

Casus Nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Casus nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Spadkow imion wiele są? Sześć. Ktore? Miánujący/ Rodzący/ Dawájący/ Oskarżájący/ Wzywájący/ Odbierájący.

Vi miásto Voi wy, bez ákcentu spadek dawájący wielkiej liczby námiestnictwá.

Sześć są kazusy álbo spadki, ktore są, Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywájący, Oddalájący.

Nominatif, Génitif, Datif, Accusatif, Vocatif, Ablatif.

Prepozycye po ktorych kłádzie się dáwájący spadek. [...] jusqu’à demain, [...] áż do jutra.

Spadkow máją sześć, zowią pierwszy Nominatif po nászęmu Miánujący. 2. Génitif Rodzący. 3. Datif Dáwájący. 4. Accusatif Oskarżájący. 5. Vocatif Wzywájący. 6. Ablatif Oddalájący álbo Odbierájący.

Ná pytánié dokąd [...] odpowiedáją przes spadek Dáwájący [...]. au jardin do ogrodá [...].

Sześć są kazusy albo spadki, ktore są: Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Mianujący, Rodzący, Dawający, Oskarżający, Wzywający, Oddalający.

Nominatif, Genitif, Datif, Accusatif, Vocatif, Ablatif.

P. Jak ktory spadek pierwszej Deklinacyi powinień się kończyć? O. [...] Rodzący i oskarzający pospolicie staczają się na ow, jako: panow; Dawający na om, jak panom; Odbierający na ami, jako; panami; Opowiadający na ach, dawniej na ech.

Przykład I. Mała liczba, wielka liczba Mian. Stanisław, Stanisławowie Rod. Osk. Stanisława, Stanisławow Daw. Stanisławowi, Stanisławom Wzyw. Stanisławie, Stanisławowie Odbier. Stanisławem, Stanisławami Opowiad. Stanisławie, Stanisławach.

M. O. Pas, Pasy R. Pasa, Pasow D. Pasowi, Pasom W. Pasie, Pasy Od. Pasem, Pasami Op. Pasie, Pasach.

Do tego przykładu ściągają się zakończone na: ba [...] tylko iż zakończone na ta, odmieniają się w Dawającym i Opowiadającym m. l. literę t na c tak: cnota cnocie.

Ktore słowa z natury swojej wyciągają spadku Dawającego, z temi i Zaimek się w tymże spadku kłaść się musi, jako: pobłażam, pochlebuję, dogadzam sobie nie się.

Spadkow w Polszczyźnie jest siedem: Mianujący, Rodzący, Dawający, Oskarzający, Wzywający, Nazywający, Opowiadający.

M. ten Stanisław. R. tego Stanisława, D. temu Stanisławowi, O. tego Stanisława, W. o Stanisławie, N. tym Stanisławem, O. o tym Stanisławie.

O rządzeniu Spadku Dawającego.

DAwającym Spadkiem rządzą następujące Adjectiva: wdzięczny, miły [...] np. Przyzwoita jest Panom być przystępnymi każdemu

Podobne zatrudnienie w używaniu liter Е. i Ѣ. zachodzi [...] we wszystkich dawających spadkach małej liczby, w przekładalnych małej także liczby pierwszego skłonienia i drugiego (in omnibus dativis casibus numeri singularis primae...) procz kończących się na I.

Spadkow (casus) zaś Siedm. 1.) Именительный, Mianujący. 2.) Родительный, Rodzący. 3.) Дательный, Dawający.

w Słowieńskim języku iest liczba Двойственнаѧ: dwóch znacząca, w której tak się skłania: w Mianując: Oskarżaj: i Wzywaj: та̀ Воєвώда, w Rodz: i Przykładal: тою̀ Воєвώдоу, w Dawają[cym] [!] i Czynią: ты́ма и̑ тѣ́ма Воєвóдама.

M. Воевода [...] R. Воеводы '[...] D. Воеводѣ [...] O. Воеводу [...] W. Воевода [...] C. Воеводою [...] P. о Воеводѣ.

W Mian. [...] Rodz. [...] Dawa. [...] Oskar. [...] Wzyw. [...] Czyn. [...] Przekł. въ томъ Орѣхѣ w Orzechu.

Dawai. тому Поводу Powodowi .

Daw. тому Лихвину Скопину.

Słowieńska w ułożeniu słów własność ze zwyczaju i używania wyszła, kiedy zamiast czynocześnictw dawający spadek ucześnictw kładł się.

Casus in nomine sunt sex, spadkow w imieniu jest sześć nominativus, mianujący, genitivus, rodzący, dativus, dawający, accusativus, oskarżający, vocativus, wzywający, ablativus, odbierający, abo oddalający.

Pierwsze próby stworzenia ojczystej terminologii zawierały Regulae grammaticales, regimina et constructiones z 1542 r. i wydanie A. Donata z r. 1583.

Terminologia Reguł [...].

Declinatio — skłonienie, staczanie: genus masculinum — rodzaj męski, femininum — niewieści, neutrum — oddzielny, żaden, numerus pluralis — liczba w wielu, casus nominativus — spadek mieniący, mianujący, genetivus — rodzący, dativus — dawający, accusativus — oskarżający, vocativus — wzowiący, wzywający.

Pierwsze próby stworzenia ojczystej terminologii zawierały Regulae grammaticales, regimina et constructiones z 1542 r. i wydanie A. Donata z r. 1583.

Terminologia Donata [...].

Declinatio — staczanie: genus neutrum — rodzaj oddzielny, numerus pluralis — liczba wielka, casus nominativus — mianujący, genetivus — rodzący, dativus — dawający, accusativus — oskarżający, vocativus — wzywający.

Praktyczny rezultat tego powoływania się na mistrza stanowi u Dobrackiego obok posługiwania się nowożytnymi terminami także ich słownik niemiecko-łacińsko-polski, zawarty w jednej edycji drugiego wydania jego gramatyki.

Terminologia [...].

Declinatio — staczanie: genus masculinum — rodzaj męski, femininum — niewieści, neutrum — oddzielny, numerus singularis — liczba mała, pluralis — wielka, dualis — dwojkowa, casus nominativus — spadek mianujący, genetivus — rodzący, dativus — dawający, accusativus — oskarżający, vocativus — wzywający, instrumentalis — statkowy, locativus — miejscowy.

Zupełnie inaczej wygląda ona w gramatyce włoszczyzny A. Styli [...].

Declinatio — przemiana [...], casus nominativus — spadek mianujący, genetivus — rodzący, rodzony (s. 19), dativus — dający, dawający (s. 19), accusativus — oskarżający, vocativus — wołający, wzywający (s. 28), instrumentalis — służący do naczynia, z którym cokolwiek czyniemy (s. 29), essentialis — istotny.

Nie spełniała tych postulatów nie w tym zresztą celu wydana gramatyka F. Menińskiego. Zrealizował je dopiero F. D. Duchênebillot.

Terminologia [...].

Declinatio — deklinacyja, przemiana: genus masculinum — rodzaj męski, femininum — białogłowski, numerus singularis — liczba mała, pluralis — wielka, casus nominativus — kazus, spadek mianujący, genetivus — rodzący, dativus — (od-, s. 32) dawający, accusativus — oskarżający, vocativus — wzywający.

Przeprowadzona jej krytyka w stosunku do Duchênebillota budzi ciekawość, jak wyglądała ona u samego Malickiego, bo każe się spodziewać u niego i pod tym względem szeregu zmian.

Terminologia. Litera vocalis — wokala [...].

Declinatio — deklinowanie [...], casus nominativus — mianujący, nominatyw (s. 174—175), genetivus — rodzący, genityw (s. 192), dativus — da(wa)jący, datyw (s. 99), accusativus — oskarżający, akuzatyw (s. 182), vocativus — wzywający, wokatyw (s. 206), instrumentalis — instrumentalny, localis — pozytyw, pokładający.

Z języków nowożytnych wiek Oświecenia przynosi znaczne zainteresowanie językiem niemieckim, stąd zaczynają się pojawiać liczne przeróbki gramatyki J.K. Gottscheda [1766]. Już najstarsza z nich posiada nawet słownik terminologii rodzimej [...].

Declinatio — deklinacyja [...], casus nominativus — spadek mianujący, genetivus — rodzący, dativus — dawający, accusativus — oskarżający, vocativus — wzywający.

Daleko więcej rodzimego słownictwa gramatycznego zawierał z natury rzeczy przeznaczony dla Szkoły Rycerskiej podręcznik W. Szylarskiego [...].

Declinatio — deklinacyja [...], casus nominativus — spadek mianujący, genetivus — rodzący, dativus — dawający, accusativus — oskarżający, vocativus — wzywający, instrumentalis — nazywający, locativus — opowiadający.

Najlepsze jednak świadectwo spopularyzowania się już rodzimej terminologii gramatycznej, i to po szkołach, daje konsekwentnie ją stosująca gramatyka francuszczyzny S. Nałęcz-Moszczeńskiego [...].

Declinatio — spadkowanie: genus masculinum — rodzaj, naz(y)wanie męskie, femininum — niewieście, niewiesne, numerus singularis — liczba mała, pluralis — wielka, casus nominativus — spadek mianujący, genetivus — rodzący, dativus — dawający, accusativus — skarżący, oskarżający (s. 265), vocativus — wzywający.