terminów gramatycznych online
spadek rodzący
Język: polski
Cytaty
Casus – spadek: mieniący a. mianujący, rodzący, dawający, oskarżający, wzowiący a. wzywający, odbierający a. oddalający.
RODZĄCY gram. rodzący genitivus ... pro quodam casu R n6v; casus genitivus rodzący, przez ktorego pytamy, czyja jest rzecz RN (wykl. przednia). Zob. BIERZĄCY, DAJĄCY, DAWAJĄCY, DAWANEK, IMIENIAK, MIANUJĄCY, MIENIĄCY, MIENIONEK, ODBIERAJĄCY, ODDALONEK, OSKARŻAJĄCY, SKARŻANEK, SPADEK, WOŁANEK, WZYWAJĄCY, ZOWANEK.
Die sechs casus heissen: Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywáiący, Odbierájący, (von S. 16 an öfter Oddalájący).
Spadkow Imion wiele są? Sześć. Ktore? Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywájący, Odbierájący.
Casus Nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.
Superlativus cui? Genitivo tantum plurali, vel collectivo singulari. Quomodo? Dicimus enim doctissimus Poetarum fuit Vergilius optimus plebis.
Przewyzszájący ktoremu? Rodzącemu spadkowi jeno wielkiej liczby/ábo zebrániu máłej liczby. Jáko to? Mowimy bowiem nauczeńszy z Poetow był Vergilius/abo nalepszy z pospolitego ludu.
Casus nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.
Spadkow imion wiele są? Sześć. Ktore? Miánujący/ Rodzący/ Dawájący/ Oskarżájący/ Wzywájący/ Odbierájący.
Di bez ákcentu jest artykuł nieskończony rodzącego spadku [...].
Káżdy Numerus ma swoje pięć Casus, to jest spadkow ktore w ten sposob się názywáją, Nominativus Miánujący, Genitivus Rodzący, Dativus Dájący, Accusativus Oskarzájący, Ablativus Odbierájący lub rozłącájący.
Artykułu spadku rodzącego, zázywáją Włoszy pod czás miasto oskarzájącego.
Sześć są kazusy álbo spadki, ktore są, Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.
Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywájący, Oddalájący.
Nominatif, Génitif, Datif, Accusatif, Vocatif, Ablatif.
Po tym słowie il y a kłádzie się często rodzący spádek náprzykład. il y a du pain; jest chleb.
Spadkow máją sześć, zowią pierwszy Nominatif po nászęmu Miánujący. 2. Génitif Rodzący. 3. Datif Dáwájący. 4. Accusatif Oskarżájący. 5. Vocatif Wzywájący. 6. Ablatif Oddalájący álbo Odbierájący.
Z Rodzącym spadkięm kłádą sie té. auprès wedle. ensuite zá.
Sześć są kazusy albo spadki, ktore są: Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.
Mianujący, Rodzący, Dawający, Oskarżający, Wzywający, Oddalający.
Nominatif, Genitif, Datif, Accusatif, Vocatif, Ablatif.
Tu zdają się słowa źle rządzić imionami, gdy te w Rodzącym albo w oskarżającym spadku kładę, ktore w mianującym położone bydź powinny: Dwaj mi powiedzieli
P. Jak ktory spadek pierwszej Deklinacyi powinień się kończyć? O. [...] Rodzący i oskarzający pospolicie staczają się na ow, jako: panow; Dawający na om, jak panom; Odbierający na ami, jako; panami; Opowiadający na ach, dawniej na ech.
Przykład I. Mała liczba, wielka liczba Mian. Stanisław, Stanisławowie Rod. Osk. Stanisława, Stanisławow Daw. Stanisławowi, Stanisławom Wzyw. Stanisławie, Stanisławowie Odbier. Stanisławem, Stanisławami Opowiad. Stanisławie, Stanisławach.
M. O. Pas, Pasy R. Pasa, Pasow D. Pasowi, Pasom W. Pasie, Pasy Od. Pasem, Pasami Op. Pasie, Pasach.
P. Ktore imiona są drugiej Deklinacyi? O. Te, co mają Rodzący spadek na i.
Wyjąwszy Mian. i Wzyw. w. l. w ktorym mają: męki, osęki; à w Rodz: mąk, osęk.
Także łza procz Rodzącego wielkiej liczby: łez, w Mian: łzy.
Gdzie uważać potrzeba, że gdy do słowa poł dodaje się drugie bądź liczajne, bądź nieliczajne, zawsze się kładzie w spadku Rodzącym, ktory spadek w liczajnych bierze się z porządkowych [...].
Les Cas sont les changements de la terminaison des Noms. On veut que les Cas soient au nombre de six; Nominatif, Genitif, Datif, Accusatif, Vocatif, et Ablatif.
[...]
Casus czyli spadki Imion, są odmiany końca słow. Liczy się ich sześć: Nominativus, mianujący, Genitivus, rodzący, Dativus, dający, Accusativus, oskarżający, Vocativus, wzywający, Ablativus, odbierający.
Spadkow w Polszczyźnie jest siedem: Mianujący, Rodzący, Dawający, Oskarzający, Wzywający, Nazywający, Opowiadający.
O Deklinacyach Imion Substantywow. Wszystkie Imiona Substantiva w Polskim języku ściągają się do pięciu Deklinacyi, według pięciorakiego onych w Rodzącym Spadku kończenia, to jest na a, i, o, u, y.
O Deklinacyach Imion Substantywow. Wszystkie Imiona Substantiva w Polskim języku ściągają się do pięciu Deklinacyi, według pięciorakiego onych w Rodzącym Spadku kończenia, to jest na a, i, o, u, y.
M. ten Stanisław. R. tego Stanisława, D. temu Stanisławowi, O. tego Stanisława, W. o Stanisławie, N. tym Stanisławem, O. o tym Stanisławie.
Do tey Deklinacyi należą Imiona, ktore mają Rodzący Spadek na a, jako: Pan, Pana.
Tak: piecz pieczenie, mowiemy przez Oskarzającvy; bo całą piedz roskazujemy: ukroj pieczeni, mowiemy przez Spadek Rodzący; bo zraz lub więcej ukroić każemy; pokraj pieczenie rzecze, kto całą pokrajaną mieć zechce.
O Drugim czyli Rodzącym Spadku. (du Génitif). [...] Ten Spadek wyraża ogołem należenie jednej rzeczy do drugiej jakiemkolwiek sposobem.
Litera Г. wymawia się różnie. [...]4.) w Rodzących (Genetivus) spadkach kończących się na ГО. w prostych Rossyjskich mowach, i w rozhoworach, jak B.
Lecz podobnych złych przykładow naśladować nie trzeba [...] żeby rozróżnić rodzący małej liczby od mianującego wielkiej, na przykład. Моего имѣнїя mego majątku, od мои имѣнїя, moje majątki.
Spadkow (casus) zaś Siedm. 1.) Именительный, Mianujący. 2.) Родительный, Rodzący.
Mała Liczba Mianujący. А. Rodzący. Ы. czyli И. Dawający. ѣ. Oskarżający. У. Wzywający. А. Czyniący. ОЮ. lub ОЙ. Przekładalny. ѣ.
M. Воевода [...] R. Воеводы '[...] D. Воеводѣ [...] O. Воеводу [...] W. Воевода [...] C. Воеводою [...] P. о Воеводѣ.
w Słowieńskim języku iest liczba Двойственнаѧ: dwóch znacząca, w którey tak się skłania: w Mianując: Oskarżaj: i Wzywaj: та̀ Воєвώда, w Rodz[ący] i Przykładal: тою̀ Воєвώдоу, w Dawająj: i Czynią: ты́ма и̑ тѣ́ма Воєвóдама.
Imiona, które kończą się na Ъ. w Rodzącym spadku Małej Liczby przemieniaią Ъ na A .
Rodzą. тѢхъ Копей.
Rod. тoго Ржева Нова.
Casus. Spadki, à tych sześć: Casus nominativus, spadek mianujący. Genitivus, Rodzący. Dativus, Dający. Accusativus, oskarżający. Vocativus, wzywający. Ablativus, odbierający, albo odejmujący.
Casus in nomine sunt sex, spadkow w imieniu jest sześć nominativus, mianujący, genitivus, rodzący, dativus, dawający, accusativus, oskarżający, vocativus, wzywający, ablativus, odbierający, abo oddalający.
Pierwsze próby stworzenia ojczystej terminologii zawierały Regulae grammaticales, regimina et constructiones z 1542 r. i wydanie A. Donata z r. 1583.
Terminologia Reguł [...].
Declinatio — skłonienie, staczanie: genus masculinum — rodzaj męski, femininum — niewieści, neutrum — oddzielny, żaden, numerus pluralis — liczba w wielu, casus nominativus — spadek mieniący, mianujący, genetivus — rodzący, dativus — dawający, accusativus — oskarżający, vocativus — wzowiący, wzywający.
Pierwsze próby stworzenia ojczystej terminologii zawierały Regulae grammaticales, regimina et constructiones z 1542 r. i wydanie A. Donata z r. 1583.
Terminologia Donata [...].
Declinatio — staczanie: genus neutrum — rodzaj oddzielny, numerus pluralis — liczba wielka, casus nominativus — mianujący, genetivus — rodzący, dativus — dawający, accusativus — oskarżający, vocativus — wzywający.
Praktyczny rezultat tego powoływania się na mistrza stanowi u Dobrackiego obok posługiwania się nowożytnymi terminami także ich słownik niemiecko-łacińsko-polski, zawarty w jednej edycji drugiego wydania jego gramatyki.
Terminologia [...].
Declinatio — staczanie: genus masculinum — rodzaj męski, femininum — niewieści, neutrum — oddzielny, numerus singularis — liczba mała, pluralis — wielka, dualis — dwojkowa, casus nominativus — spadek mianujący, genetivus — rodzący, dativus — dawający, accusativus — oskarżający, vocativus — wzywający, instrumentalis — statkowy, locativus — miejscowy.
Zupełnie inaczej wygląda ona w gramatyce włoszczyzny A. Styli [...].
Declinatio — przemiana [...], casus nominativus — spadek mianujący, genetivus — rodzący, rodzony (s. 19), dativus — dający, dawający (s. 19), accusativus — oskarżający, vocativus — wołający, wzywający (s. 28), instrumentalis — służący do naczynia, z którym cokolwiek czyniemy (s. 29), essentialis — istotny.
Nie spełniała tych postulatów nie w tym zresztą celu wydana gramatyka F. Menińskiego. Zrealizował je dopiero F. D. Duchênebillot.
Terminologia [...].
Declinatio — deklinacyja, przemiana: genus masculinum — rodzaj męski, femininum — białogłowski, numerus singularis — liczba mała, pluralis — wielka, casus nominativus — kazus, spadek mianujący, genetivus — rodzący, dativus — (od-, s. 32) dawający, accusativus — oskarżający, vocativus — wzywający.
Przeprowadzona jej krytyka w stosunku do Duchênebillota budzi ciekawość, jak wyglądała ona u samego Malickiego, bo każe się spodziewać u niego i pod tym względem szeregu zmian.
Terminologia. Litera vocalis — wokala [...].
Declinatio — deklinowanie [...], casus nominativus — mianujący, nominatyw (s. 174—175), genetivus — rodzący, genityw (s. 192), dativus — da(wa)jący, datyw (s. 99), accusativus — oskarżający, akuzatyw (s. 182), vocativus — wzywający, wokatyw (s. 206), instrumentalis — instrumentalny, localis — pozytyw, pokładający.
Przytoczone argumenty przeciw rodzimej terminologii nie na wiele się jednak zdały. Znaleźć ją można i w gramatyce łaciny F. Fookowitza [...].
Flexio — nachylanie, infleksyja, declinatio — deklinacyja [...], casus nominativus — spadek, kazus mianujący, nominatyw (s. 10), genetivus — rodzący, genityw (s. 10), dativus — dający, datyw (s. 188), accusativus — oskarżający, akkuzatyw (s. 200), vocativus — wzywający.
Z języków nowożytnych wiek Oświecenia przynosi znaczne zainteresowanie językiem niemieckim, stąd zaczynają się pojawiać liczne przeróbki gramatyki J.K. Gottscheda [1766]. Już najstarsza z nich posiada nawet słownik terminologii rodzimej [...].
Declinatio — deklinacyja [...], casus nominativus — spadek mianujący, genetivus — rodzący, dativus — dawający, accusativus — oskarżający, vocativus — wzywający.
Posługiwał się nim [polskim słownictwem gramatycznym] już S. Kleczewski znający takie terminy, jak litera — litera [...]; radix — słowo pierwiastkowe, początkowe, numerus singularis — liczba szczególna, pluralis — wieloraka, casus nominativus — spadek mianujący, genetivus — rodzący, accusativus — oskarżający.
Daleko więcej rodzimego słownictwa gramatycznego zawierał z natury rzeczy przeznaczony dla Szkoły Rycerskiej podręcznik W. Szylarskiego [...].
Declinatio — deklinacyja [...], casus nominativus — spadek mianujący, genetivus — rodzący, dativus — dawający, accusativus — oskarżający, vocativus — wzywający, instrumentalis — nazywający, locativus — opowiadający.
Najlepsze jednak świadectwo spopularyzowania się już rodzimej terminologii gramatycznej, i to po szkołach, daje konsekwentnie ją stosująca gramatyka francuszczyzny S. Nałęcz-Moszczeńskiego [...].
Declinatio — spadkowanie: genus masculinum — rodzaj, naz(y)wanie męskie, femininum — niewieście, niewiesne, numerus singularis — liczba mała, pluralis — wielka, casus nominativus — spadek mianujący, genetivus — rodzący, dativus — dawający, accusativus — skarżący, oskarżający (s. 265), vocativus — wzywający.
Powiązane terminy
- dopełniacz (przypadek)
- *genitivus
- *genityw
- przypadek drugi (fleksja, = dopełniacz)
- pytający
- pytaniu służący (dopełniacz)
- rodowi służący (dopełniacz)
- skłonnik czwarty (dopełniacz)
- spadek drugi
- spadek rodzony
- casus genetivus
- casus gignendi
- génitif
- Genitivus
- Geschlechtendung
- Geschlechter
- родительный падеж