Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

odmiana słów, wyrazów

Hasło w cytatach: odmiana wyrazów, odmiany
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)
  • Część I. O głoskach: Mucz/1825
  • Fleksja czyli nauka o odmianach, albo odmiennia: Kr/1917
  • Kilka słów o etymologii właściwej jako sprawozdanie o niniejszej pracy złożone: Trz/1865
Definicja współczesna

Zob. fleksja (odmiana)

Cytaty

Należałoby stąd wnosić, że litery te należą do liczby miękkich. Nic jednak nie masz pewniejszego nad to, że głoski te są twarde, bo: […] 3) Największym dowodem są postrzeżenia grammatyczne. — Wszystkie odmiany wyrazów świadczą, że k i g należą do liczby głosek twardych.

Sposób uskuteczniania odmiany w wyrazie przez zmiękczenie głoski, nie może służyć wszystkim wyrazom, bo tylko twardą spółgłoskę można zmiękczyć. Ile razy zatém oddajemy grammatyczny wzgląd jakowy przez zmiękczenie twardéj spółgłoski, musimy mieć na oddanie tego samego względu drugą formę dla miękkich głosek. Tym sposobem spółgłoski twarde i miękkie lub niby miękkie formują ciągle dwie oddzielne klassy.

Wyjaśnia ona [etymologia] bowiem poniekąd tworzenie się wyrazów, a raczéj części w skład ich wchodzące: ich pierwiastki, źródłosłowy, końcówki, za pomocą których tworzą się różne odcienia wyrazów, wrostki między pierwiastkami, źródłosłowami a końcówkami wyrazy tworzącemi, zakończenia odmian przez przypadki, liczby, czasy, tryby i osoby, usiłując wykazać, jakie żywioły tkwią w tych końcówkach i co one pierwotnie znaczą.

FLEKSJA czyli nauka o odmianach, albo odmiennia.