modus indicativus

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• DonGl/1542
• Bart/1544
• DonCul/1560
• Stat/1568
• Mora/1592
• Don/1595
• Vol/1612
• Kn/1644 (I wyd. 1626)
• Don/1649
• Men/1649
• Sty/1675
• Woy/1690
• Duch/1699
• Cell/1725
• Dąb/1759
• Lub/1778
• Mon/1780
• Don/1795
• Szum/1809
• Gddk/1816
• SkorM/1828
• Mał/1863
• Malin/1869
• Mał/1879
• Nitsch/1923
• Gaert/1927

Modus – naznaczenie, obyczaj; indicativus – ukazujący, skazujący, coniunctivus – słączający, optativus – żądający, imperativus – rozkazujący, infinitivus – niezgraniczony, niezagraniczony.

WSKAZUJĄCY gram. wskazujący obyczaj vel naznaczanie (lub raczej „naznaczenie” – w oryginale BB nadpisał nad trzecią literą „a” jeszcze literę „e”) indicativus modus R P6v (ml; av. indico,-are). Zob. NAZNACZENIE, NIEZAGRANICZONY, NIEZGRANICZONY, ROZKAZUJĄCY, UKAZUJĄCY, ŻĄDAJĄCY.

MODI. Indicativus, Miłuię. Imperativus, Miłuy. Optativus, Bodaybych miłował. Subiunctivus, Gdybych miłował vel Jeslibym. Infinitivus, Miłowáć. Potentialis, Rzekłby/Robiłby/ Uczyłby.

Jákość słow w czym jest? w obyczájách i w postáwách. Obyczáje ktore są? Ukázujący jáko cztę. Roskázujący jáko czci. Żądájący jáko obych czedł. Złączájący jáko gdy cztę. Nieográniczony jáko czcić. Krom osob jáko czci się. Wyobráżenia słow wiele są? cztery.

Qualitas verborum in quo est? in modis et in formis. Modi qui sunt? Indicativus ut lego. Imperativus ut lege. Optativus ut utinam legerem. Coniunctivus ut cum legam. Infinitivus ut legere. Impersonalis ut legitur. Formae verborum quot sunt? quatuor.

Pierwsza ktora jest? ktora w Skázującym obyczáju czásu niniejszego, liczby máłej, wtorej osoby, w słowie spráwującym i oddzielnym a przedłużone ma przed ostáteczną literą s.

Prima quae est? quae indicativo modo tempore praesenti, numero singulari, secunda persona, verbo activo et neutrali a productam habet ante novissimam literam s.

Modi quot sunt? Sex: indicativus, imperativus, optativus, potentialis, subiunctivus et infinitivus.

Indicativus modus, ibidem. & infrà, Modi 2.

Modi verborum apud Grammaticos, sunt Coniugationum formae, quae varias hominum voluntates & affectus exprimunt. Inclinationes quoque vocat Priscian. Diomed. τὰς ἐγκλίσεις [tàs egklíseis]. Sunt autem praecipui modi quinque Prisci. Diomed. Carisio. Indicativus, Imperativus, Optativus, Subiunctivus, Infinitivus. His addunt Caris. Diomed. Promissivum, sed hunc à futuro Indicativi non differre ait Cledoni. Item Impersonalem, quem Cledoni. sparsum ait per omnes modos.

Modos totidem habent quot Latini: indicativum, imperativum, optativum, subiunctivum, et infinitivum.

Prima quae est? quae indicativo modo tempore praesenti, numero singulari, secundae personae, in verbo activo et neutrali a productam habet ante novissimam literam s. Pierwsza ktora jest? ktora wskázującym obyczáju czásu niniejszego/ liczby máłej/ wtorej osoby/ w słowie spráwującym i oddzielnym a przedłużone ma przed ostáteczną literą s.

Sposobow skończonych w języku Włoskim są cztery.

1.Indicativus Pokázujący, ktory po prostu rzecz jáką pokázuje, jáko Amo miłuję, Temo boję się, Sento słyszę.

VERBUM AUXILIARE.

SONO Jestem.

INDICATIVUS PRAESENS. Singularis, Jo sono, Ja jestem [...]. Pluralis Noi siāmo My jesteśmy [...].

INDICATIVUS MODUS

Praesens Sing: Parlo Gadam [...].

Indicat. praes. Vò lub vado idę.

Modi itidem tres: Indicativus, Imperativus, Infinitivus.

Gerundium descendit a prima persona singularis numeri, indicativi modi, temporis praesentis.

Sposoby zowią się.

Skazujący, rozkazujący, żądający, przyłączájący, niedeterminujący, lub nieograniczony.

Indicativus, imperativus, optativus, subjunctivus, infinitivus.

Indicatif, impératif, optatif, subjonctif, infinitif.

Akcyja może bydź uczyniona piącią sposobami, jako to skazując, rozkazując, żądając, przyłączając, niedeterminując, a te sposoby zowią się.

Skazujący, roskazujący, żądający, przyłączający, niedeterminujący, lub nieograniczony.

Indicativus, Imperativus, Optativus, Subjunctivus, Infinitivus. Indicatif, Imperatif, Optatif, Subjonctif, Infinitif.

Sposobów jest trzy (Modi tres): Skazujący (indicativus), пишу piszę [...] Roskazujący (imperativus), пиши pisz [...] Nieskończony (infinitivus), писать pisać [...] Ządającego (optativus) i złączającego (et coniunctivus) Sposobow w Rossyjskim języku osobliwych nie ma; lecz zamiast onych używają Skazujący z przydaniem łączeń (conjunctionem) koгдабы gdyby, дабы oby, естьли jeśli, буде bądź dajmy to, i innych.

Modi verborum, sive conjugationum formae. Sposoby, czyli Tryby. Gramatyka Polska liczy ich tylko cztery, to jest 1. Modum indicativum, Sposob wskazujący, czyli oznajmujący. 2. modum imperativum, sposob rozkazujący. 3. modum optativum, sposob żądający. 4. modum infinitivum, sposob nieograniczony, czyli bezokoliczny. Łacińska ich więcej rachuje, jako to: modum Conjunctivum, Subjunctivum, Gerundivum, Potentialem etc.

Modi sunt septem. Sposobow jest siedm, [I]ndicativus, Ukazujący, Imperativus, Roska[z]ujący, Subjunctivus, Złączający, Optativus, Żądający, Potentialis, Mogący, Permissi[v]us, Dopuszczający, et Infinitivus, i Nieograniczony.

Trybów jest w polskim języku 4:

1wszy: Bezokoliczny (Infinitivus), [...].

2gi: Oznajmujący (Indicativus), przedstawia on czynność w sposobie oznajmiającym, np. znam, znałem, znałem był, będę znał.

(MODUS INDICATIVUS)

(tempus praesens)

mówię [...].

Oznajmujący tryb, modus indicativus.

[Verborum Modi] Indicativus. [Słow tryby] Oznajmujący.

Tryb oznajmujący (Modus indicativus) [...] wyraża rzeczywistą czynność podmiotu, t. j. taka czynność, którą się nie w przypuszczeniu, nie pod warunkiem, ale w istotnéj rzeczywistości przezeń odbywa, odbyła, albo też niezawodnie będzie odbywać.

[...] Tryb oznajmujący (modus indicativus) jak w całéj jafeckiéj rodzinie językowéj, tak i w naszym języku nie má żádnego sobie włáściwego znamieniá, jak tego dowodzą wszystkie formy osobowe gramatycznych czasów, náleżących do trybu oznajmującego, o jakich już była mowa w poprzedzających paragrafach, a takiemi są: a) Czas teraźniejszy niedokonany [...]. b) Czas teraźniejszy częstotliwy [...]. c) Czas przeszły niedokonany [...]. d) Czas przeszły częstotliwy [...]. e) Czas przeszły dokonany [...]. f) Czas zaprzeszły niedokonany [...]. g) Czas zaprzeszły dokonany [...]. h) Czas zaprzeszły częstotliwy, (rzadko używany) [...]. i) Czas przyszły niedokonany [...]. k) Czas przyszły częstotliwy [...]. l) Czas przyszły dokonany [...].

Tryb oznajmujący (Modus indicativus) [...] wyraża rzeczywistą czynność podmiotu, t. j. taka czynność, którą się nie w przypuszczeniu, nie pod warunkiem, ale w istotnéj rzeczywistości przezeń odbywa, odbyła, albo też niezawodnie będzie odbywać.

Rozróżnienie to trzyma się nawet tam, gdzie końcówka -va zachowała się tylko w rozkaźniku: w Wilkowie pod Kazimierzem indic. pl. i dual. χoʒ'emy, ale imp. pl. χoćmy [...].

II. Formy słowotwórcze: 1. ★bezokolicznik (infinitivus); 2. ★imiesłów (participium) [...]; 3. ★tryb (modus) oznacza stosunek czynności do rzeczywistości i woli mówiącego: a) ★orzekający (oznajmujący, indicativus).

Indicativus, p. czasowniki II 3.