terminów gramatycznych online
alfabet
Geneza: łac. alphabetum < gr. alphábetos; α – álpha i β – bḗta
- Alfabet. Wymawianie samogłosek. Wymawianie spółgłosek: Ryk/1850
- Alfabetul: Gos/1939
- Część I. O wymawianiu. Podział liter (głosek): Jak/1823
- Głosownia: Kr/1897, Mał/1863, Mał/1879, Kon/1920, Morz/1857
- Głosownia (Fonetyka): Kr/1917
- Główne przepisy: Łoś/1918
- List współplemieńca napisany do jednego badacza polskiego: Oż/1883
- O Grafice w ogóle, a w szczególności o Grafice starożytnych i jéj historycznym rozwoju, jako téż o podstawie, na któréj polegá porządek głosek w alfabecie fenickim, greckim i łacińskim: Malin/1869
- O Ortografii: Kon/1759
- O cudzoziemskich wyrazach postanowienie tejże komis. eduk.: Oż/1883
- O głoskach: Mroz/1822, Kam/1870
- O nauce dobrego pisania i czytania: Lub/1778
- O pismowni w języku polskim: Prz/1816
- O samogłoskach. O znamionach nad samogłoskami (J. Mroziński): Rozp/1830
- O sposobie pisania nazwisk cudzoziemskich (J. Mroziński): Rozp/1830
- O znakach nad literami, albo pod, lub obok nich, jakich używać należy i jakie usunąć, mianowicie te, które szkodzą ustaleniu i rozwojowi pisowni: Oż/1883
- O łagodzeniu języka (K. Brodziński): Rozp/1830
- Obejmujący uwagi poprzednicze nad głoskami, nad jich rozmajitym podziałem i nad jich naturą: Żoch/1838
- Pisownia: Kurh/1852, Morz/1857
- Prosodia: SzyPocz/1770, SzyGram/1767
- Przypisy do rozdziału I: Kop/1778
- Słownik, cz. I (A - O): SWil/1861
- Słownik, t. 1: A-G: SW/1900-1927
- Słownik, tom I (A-C): Dor/1958–1969
- Słownik, tom I. część I. (A-F): L/1807–1814
- Wpływ właściwości myślenia językowego polskiego na psychikę wogóle: BdC/1915
- Wstęp: ZwO/1924
- Wyrazy obce: Uchw.AU/1891
Alfabet. Ułożony w ustalonym porządku zbiór wszystkich liter używanych do zapisywania tekstów danego języka (czasem rozpatrywany bez względu na ten porządek).
Cytaty
Wiele w sobie zawiera liter Alfabet polski?
Iść przez cały Alfabet, uważając jeżeli się na ktorą literę nie zaczyna słowo podobne w zakończeniu temu, do ktorego potrzebna mi jest kadencya.
Iść przez cały Alfabet, uważając, jeśli się na ktorą literę nie zaczyna słowo podobne, w zakończeniu temu, do ktorego szukam składności.
Rossyjski Alfabet trzydzieści liter pospolicie ma w używaniu, których Kształt, Nazwiska i Waga są następujące: Kształt A б в [...] Nazwisko Az Buky [...] Waga А B W [...]
Иобъ Job... do mylnego czytania Нобъ, nowy, przywieść może dla podobieństwa litery И. z Н. Zkąd Ї. niewięcej przynależy do Alfabetu, jak Й.
Abecádło, Názwisko Litér rázem wziętych, dáne im od pierwszych Liter a, b, c. Alfabet, wyraz Grecki toż znáczy, wzięty podobnié od pierwszych Liter Alpha, Beta.
ALFABET, u. m. abecadło, z dwóch pierwszych głosek abecadła Greckiego: alpha, beta, [...].
Grecy [...] bukwy, dotąd u nas opacznie wygłaszane, np. ef, el, em, en, er, es, ix, mianowali w prostym szyku, naszemu dotychczasowemu przeciwnym, przez fi, lambda, miu, niu, ro, sygma, xy, i wszystkie inne Społgłoski w czytaniu swego Alfabetu wygłaszali, jakoby kładzione przed Samogłoską.
Tym samym sposobem lecz w głębi ust wyrobiona litera sycząca ma brzmienie ostre. Na odmalowanie tego brzmienia nie mamy w Alfabecie naszym oddzielnej figury.
Wielka część Europejskich narodów przyjęła Alfabet od Łacinników.
Poczet takowy liter zowiemy Abecadłem albo Alfabetem.
Januszowski przytacza także kilka myśli, o zastosowaniu alfabetu łacińskiego do głosów polskich, z listu który Orzechowski pisał do jego ojca; mówi, że miał jeszcze więcéj alfabetów, lecz tylko te ogłasza»które są drożniejsze i do druku zejść»się mogą.«.
Alfabet polski, nietylko dąży do zgodności pisma z wymawianiem, ale nadto nie ciérpi żadnych liter pojedynczych oznaczających dwa brzmienia, i raczéj jedno brzmienie dwiema literami wyraża, jak sz, cz, dz.
Lecz nietylko oswajano się wszędzie z cudzoziemską postacią nazwisk; wszystkie narody europejskie, które mają wspólny alfabet, zgodziły się niejako między sobą, iż nawet w ortografii ich żadnéj nie należy czynić zmiany.
Przed przystąpieniem do głównéj pracy, wskazać wypada podział alfabetu na samogłoski i spółgłoski, następnie podział samogłosek , dalej podział spółgłosek na twarde i miękkie, na mocne i słabe, ponieważ te, odpowiadając sobie, często się przemieniają jedne w drugie.
Alfabet angielski ma dwadzieścia trzy litery.
Czyni się to dla tego, że wielu takich wyrazów wymawianie dokładnie nie jest oznaczone; prócz tego wiele liter obcych piszących się odmiennie, wypadłoby wyrazić jednakowemi głoskami polskiego alfabetu.
Całą tę klawiaturę, ogół głosek mównych nazwać by można Głoskozbiór; będziemy mieli swój wyraz rodzinny nie dłuższy jak Abecadło, ani mniéj kształtny jak Alfabet, utworzone z wymawiania liter początkowych obcych narzeczy: nasza nazwa określa je wszystkie.
Głoskozbiór .... Abecadło, Alfabet.
Alfabet, u, lm. y, m. (z grec.) abecadło, zbiór liter, głosek, tak nazwany od dwóch pierwszych głosek greckiego abecadła: Alfa i Beta.
Głoskozbiór, u, lm. y, m. gram. (Morz.) alfabet, abecadło.
Cały zasób głosek (brzmień) języka polskiego zawarty jest w szeregu 45 znaków piśmiennych (liter), stanowiących tak zwany alfabet czyli abecadło polskie.
Od czasów Tertulliana, który żył w 2 wieku po Narodzeniu Chrystusa, ludy europejskie oznaczają zbiór głosek następujących po sobie według pewnego porządku, opartego piérwotnie na podstawie fizyjologicznéj, wyrazem alfabetum, alfabeta, alfabet, od semickiéj názwy piérwszych dwu głosek alfa [...], beta [...]. My nazywamy alfabet od piérwszych trzech głosek łacińskich a, b, c, abecadłem, Zygmuntowscy pisarze obiecadłem, Czesi i Korutanie abecedą [...].
Głoska czyli litera jest to znak piśmienny, będący cząstką abecadła czyli alfabetu. P. Ile jest głosek w abecadle?
Cały zasób głosek (brzmień) języka polskiego zawarty jest w szeregu 47 znaków piśmiennych (liter), stanowiących tak zwany alfabet czyli abecadło polskie.
[Józef Mroziński] "Inaczej więc piszemy, a inaczej wymawiamy, nie przez wzgląd na etymologję, ale dla tego, że nie mamy tyle liter, ile ich język nasz potrzebuje bo alfabet obcy, dla języka tylko przyswojony, mógł nie być dostatecznym do wyrażenia wszystkich brzmień tego języka, szczególnie, jeżeli w początkach, (jak się to prawie w całej Europie działo) nieumiejętne nim władały ręce".
[List współplemieńca do jednego badacza polskiego] Z najviękšem zadovoleniem przyjąłem te uvagi, pełne praktyćnego značenia i pożytku, dla ustalenia na zavše rzečyvistych yymagań i języka polskiego, jako piervšorzędne zajmującego miejsce v rodzinie wielkiej słaviańskiej; a osoblivie užyvającej alfabetu tegoż samego, co i my łacińskiego.
[Małecki Antoni] "Od czasu wprowadzenia do alfabetu naszego litery j, co się Sopowiczowi, Felińskiemu i Lelewelowi zawdzięcza, pisownia tragedy-ja, Hiszpani-ja byłaby niewątpliwie wzięła górę nad wszystkiemi jinnemi".
Imiona własne słowiańskie oraz imiona wzięte z języków, nie używających alfabetu łacińskiego: Wyszehrad, Jelaczyc, Sołowiew, Brankowicz, Cankow, Trikupis i t. p .; tu należą także: imiona własne i nazwy ludów azyatyckich, afrykańskich, amerykańskich i australskich, np. chedyw (nie khedive), Czippewaje (nie Chippewaje, jak często piszą według transskrypcyi angielskiej, francuskiej, holenderskiej i t. p.).
Według pisowni oryginalnej pisze się imiona własne, wzięte z języków nowożytnych, które używają alfabetu łacińskiego: Goethe, Schiller, Rousseau, Byron, Bordeaux, Manchester i t. p.
Zbiór wszystkich znaków piśmiennych czyli liter, potrzebnych do wyrażenia na piśmie dźwięków mowy, zowie się abecadłem albo z grecka alfabetem. [...] Wyraz 'alfabet' pochodzi od nazw dwu pierwszych głosek α β, alfa beta, abecadła greckiego.
Wyraz 'alfabet' pochodzi od nazw dwu pierwszych głosek α, β, alfa, beta, abecadła greckiego.
Abecadło, a, lm. a † Abiecadło, † Obiecadło, [Abeceda]. 1. alfabet.
Alfabet, u lm. y abecadło, ABC, przen. początki jakiejkolwiek nauki: Zapragnąłem teorii i przekonałem ś., że wypadało zacząć od alfabetu. Krasz. Zdr. Alfabecik. <Łć. alfabetum, z Gr. nazwa dwóch pierwszych głosek abecadła: alfa + beta>
[...] nieracjonalny i chaotyczny porządek liter alfabetu (a b c d...), w różnicy od racjonalnego i naukowo uzasadnionego porządku, właściwego np. alfabetowi sanskryckiemu Devanāgarī.
Abecadło. § 82. Zbiór liter czyli znaków piśmiennych, potrzebnych do wyrażenia na piśmie naszych myśli, zowie się abecadłem, albo z grecka alfabetem.
Wyraz 'abecadło’ powstał z nazw czterech pierwszych liter, rozpoczynających szereg liter: a b c d, podobnie jak i wyraz 'alfabet’ pochodzi od nazw dwuch pierwszych liter: α β (alfa beta) abecadła greckiego.
Jeżeli oddajemy brzmienie wyrazu obcego, nieprzyswojonego, a wziętego z języka, który nie posługuje się alfabetem łacińskim, to należy oddać możliwie wiernie jego brzmienie z pomocą zasobu liter polskich.
Tak samo transkrybujemy według oryginalnej wymowy wyrazy wzięte z tych języków słowiańskich, które nie używają alfabetu łacińskiego np. sobranje (bułgarskie).
Znak, który w piśmie oznacza jedną głoskę, nazywa się literą. [...]
Zbiór wszystkich liter zowie się abecadło czyli alfabet.
Niektóre dźwięki brazylijskiego języka można oddać niekoniecznie temi samemi literami polskiego alfabetu, dlatego też przy podawaniu wymowy w tej gramatyce, ten sam dźwięk wypisuje się czasem sposobem odmiennym.
ALFABET—ALFABETUL
Intre alfabetul polon și cel român sunt oarecari diferențe. In limba polonă există câteva litere, cari nu există în limba română. Afară de aceasta unele litere în limba polonă se citesc altfel, decât în limba română.
Alfabet m IV, D. -u, Ms. -ecie «in. abecadło; zbiór liter jakiegoś pisma ułożony według tradycyjnego porządku». Przyjęliśmy gotowy już alfabet łaciński, który był nieodpowiedni i nie przystosowany pod względem ilości i jakości liter do systemu głoskowego polskiego. Dobos. Jęz. 40. <álpha i béta = nazwy dwóch pierwszych liter alfabetu greckiego>.
Powiązane terminy
- abecadło
- alfabeta
- głoskozbiór
- obiecadło
- obiecado
- ABC
- abecedarium
- alfabet
- Alpha & Bēta
- alphabet
- alphabet
- Alphabet
- alphabetum
- азбука