numerus pluralis

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Park/1440 (ok.)
• Murm/1533
• DonGl/1542
• Bart/1544
• DonCul/1560
• Mącz/1564 (war. B)
• Mora/1592
• Jan/1594
• Don/1595
• Vol/1612
• Rot/1616
• Kn/1621
• Kn/1644 (I wyd. 1626)
• Kus/1646
• Don/1649
• Men/1649
• Gut/1668
• Gut/1669
• Sty/1675
• Malcz/1687
• Woy/1690
• Malcz/1696
• Mich/1696–1700 ok.
• Raph/1698
• Mon/1722
• Cell/1725
• Müll/1750
• Kon/1759
• Gott/1762
• Tr/1764
• Fook/1768
• Dudz/1776
• Kop/1778
• Lub/1778
• Mon/1780
• Gott/1787
• Don/1795
• Cas/1797
• L/1807–1814
• Szum/1809
• Gddk/1816
• SkorM/1828
• Morz/1857
• Mał/1863
• Mał/1879
• KarłT/1885
• Uchw.AU/1891
• BdC/1915
• Nitsch/1923
• Rozw/1923
• Gaert/1927
• Łoś III/1927

Sic de n˛ in fine diccionis posito, ut ʃgon˛ id est finis, koon˛ id est equs. Et in fine illius diccionis koon˛ necesse erat addere duplex y ad denotandum i, quo facto non erit differencia inter koonÿ, nominativum singularem, et koonÿ, accusativum pluralem.

Rastrum. g.n.in singulari, in plurali numero, ge.m.d.ij. eyn rech. Grábie.

Mille pluralis numeri adiectivum.m. Tausent. Tysiąc.

Numerus pluralis – liczba w wielu.

SŁOWO ‘wyraz, mowa; także gram.: czasownik’ (łącznie ok. 40 razy) [...] numerus pluralis wielga liczba ut magistri, numerale nomen aut verbum Słowo co znam<io>nuje liczbę RN (k. tyt.).

WIELE [...] – 2) gram. numerus pluralis co wiele znamionuje RN (k. tyt.); <numerus> pluralis co wiele znamionuje, ut magistri R x3 (mp; av. numerus); numerus pluralis co wiele znamionuje, ut magistri mistrzowie RN (wykl. przednia).

Numeri verborum quot sunt? Duo. Qui? Singularis, ut lego. Pluralis, ut legimus.

Cosses, nominativus pluralis etiam apud Plinium legitur pro cossi.

Inficias tantu Accusativi casus et pluralis num. solum, cum Eo, is, ire, iungitur sine Praepositione, Ut, Ire inficias, Nie znáć sie, Przeć.

Pluralis, nomen a Grammaticis fictum quod plura comprehendit, Wielkiej lidżby.

I to słowo tè przez è z krèską, jest záwsze u mnie numerus pluralis, á ty singularis.

Liczby imion wiele są? Dwie. Ktore? Jedná, jáko ten mistrz. Wielka, jáko ci mistrzowie.

Numeri nominum quot sunt? Duo. Qui? Singularis, ut hic magister. Pluralis ut hi magistri.

Praeter singularem et pluralem, etiam dualem numerum habent, qui tamen rarus est valde.

A to, vel in Plurali Numero, gdy nominativus singularis ma a simplex; vel Diminutivis, ktorych Primitiva, a, simplex máją. Exempli gratia, Singularis, ein Darm. Jelito. die Därme. Jelitá.

Numerus Germani habent duos, Singularem et Pluralem.

In der ersten person Numeri Pluralis wird bißweilen der letzte Buchstaben /y/ aussengelassen, daß man sagt für miłuiemy, miłuiem wir lieben [...].

Singul. Czytáłám. Dual. Czytáłáswá. Plural[lis] czytáłysmy.

Plur[alis] Będziemy czytáć.

Pięcioro, Idem quod pięć, vel pięć ich. Sed de certis rebus dicitur, ut de carentibus singulari numero, Pięcioro chlebá, pięcioro słońce, zboże [...]. Idem de nondum adultis, pięcioro kurcząt, prosiąt [...] etc. item de pluralibus et collectivis ut pięcioro taczék, nożyczék do strzyżenia [...].

Wá Terminatio est Imperativi Dualis primae personae. Graeci carens prima duali Imperativi, & nos tertia. Latini dualem numerum in Verbis penitus nullum habent. Podźwá. Eamus nos duo. Siądźwá. Sedeamus nos duo. siądźmy de pluribus vel omnibus. Utuntur tamen etiam Poloni plurali pro duali.

Pluralitas, Carisio. pro Numero plural. Grammaticorum.

Pluralis.

Nom: Pánowie die Herrren.

Plural

Praeter singularem et pluralem numerum, habent etiam Poloni dualem, qui tamen rarus est valde.

Die Zahl (Numerus.) Wie vielerley ist die Zahl bei den Pohlen? Dreyerley, Nemlich: Die Eintzele (Singularis) als: Pan der Herr. Die Zweyfache (Dualis) als: dwie Pánie zwo Frauen. Die Mehrere (Pluralis) als: Pánowie die Herren.

Wie vielerley ist die Zahl bey den Pohlen? Dreyerley / nemlich. Die einzele [Singularis Numerus] als: Pan der Herr. Die Zweyfache / [Dualis Numerus] als: dwie Niewieście zwey Weiber. Und Die mehrere / [Pluralis Numerus] als: Pánowie die Herren.

Tákże máją [Włosi] duos numeros, to jest dwie liczbie Singularem, ktory jednę osobę lub rzecz wyraża, Pluralem zaś ktory wiele osob lub rzeczy określa i znáczy.

Singularis Pluralis.

VERBUM AUXILIARE. SONO Jestem. INDICATIVUS PRAESENS. Singularis, Jo sono, Ja jestem [...]. Pluralis Noi siāmo My jesteśmy [...].

Sing: Hebbi Miałem dawno [...]. Plur: Havevamo mieliśmy [...].

Nel przekłáda się odbierájącemu spadkowi w obojgu liczbách tym Imionom / ktore máją ártykuły / przed wokałą nell in Plurali negli, nel, nella przed kononą in Plurali nei i nelle [...].

Wie viel sind Numeri? Zwey: Singularis/ der von einem redet/ und Pluralis der von vielen redet.

Omne adiectivum, sive sit Nominale, sive Pronominale (excepto ktoś quispiam & nikt nequis), sive Participiale, movetur apud nos in singulari numero (in plurali enim duo tantum genera habemus videlicet masc. & neut.) per tria genera et tres terminationes hoc modo: dobry, dobra, dobre, trzeci, trzecia, trzecie, który, która, które, śpiący, śpiąca, śpiące, pisany, pisana, pisane, & c.

Numeri Nominum sunt duo: Singularis & Pluralis. De Duali vide Praefat. ad Lect.

Die Grütze/ krupy. in Plurali.

Ausgenommen / so sich auff ein a endigen / welche in Numero singulari werden decliniret / wie die Nomina secundæ Declinationis, in Numero plurali aber wie wie die Nomina primaæ Declinationis.

De Numero Plurali. Der Nominativus, Accusativus, Vocativus Numeri Pluralis.

Die Polnische Sprache hat zwey Numeros, Singularem und Pluralem.

Numeri sind zwey. SINGULARIS, der von einem Dinge redet, z. E. Kałamarz, das Dintenfaß, Und PLURALIS, der von vielen Dingen redet, z. E. Kałamarze, die Dintenfässer.

ą pisze się [...] ná końcu slow w trzecich Personach Werbów numeri pluralis Praesentis Indicativi, Imperativi, tudziesz w Futurach Indicativi.

P. Wiele iest Numerów ? O. Dwa: Numerus singularis i Numerus pluralis.

De Numero Plurali.

Cembry, plur. [...].

Il y a deux nombres, le Singulier, et le plurier.

[...]

Liczby (numeri) są dwie, singularis i pluralis.

Nazwiska płci męskiej, i urzędy ich dwojako mają nominativum pluralem; podług których też adiectiva rozmaicie się kładą, np. pobożni Konstantynowie, abo poźne Konstantyny.

Е. i Я. często używają się za jedno, osobliwie w wielkiej liczbie (in numero plurali) przydatnych (adiectivorum) piszą Святые, Swięci, i Святыя.

Odmiana taka zowie się Liczbowaniem czyli odmianą przez Liczby, (per Numēros) których pospolicie jest dwie: pierwsza Pojedyncza, (singularis) np. Kwiat wesoły &c. druga Mnoga (pluralis), np. Kwiaty wesołe &c.

Numerus, Liczba, à ta dwojaka. Numerus singularis, Liczba pojedyncza. Pluralis mnoga.

Pluralis numerus mnoga liczba

Liczb. mn., lub plur. oznacza liczbę mnogą; [...].

LICZBA, -y, ż. [...]. – Grammat. Liczba pojedyncza numerus singularis, liczba mnoga numerus pluralis. Kpcz. Gr. Pismo tu w liczbie pojedynczéj mówi: "kto jest maluczkim"; a nie mówi w liczbie towarzyskiéj: "maluczcy". Bals. Nied. 1, 156. w liczbie *osobliwości (pojedynczéj), i w liczbie wielości. Farnov. 37.

Liczba mnoga, numerus pluralis.

[Numerus] Pluralis. [Liczba] Mnoga.

[...], 3 osoba plur: दीध्यते dîdhyatê, [...] zdają się, i t.d.

Praw: 365. अस् as', (esse) być, ze swemi odmianami w czasowaniu, np: [...] Dualis 1. स्वस् swas'; [...]. Plur: 1. स्मस् smas'; [...]. Potent: 1. स्यां syam; [...] Dual: 1. स्याव syâwa; [...] Plural: 1. स्याम syâma; [...] Imperat: Sin: असानि asâni; [...]. Praeteritum: 1. आसम् âsen; [...].

Liczba w jednostce Boga, w dwójce człowieczéj piérwszego społeczeństwa, i w mnogości stworzenia stanęła w jego umyśle, jako piérwsze pojęcie, nim odsłonił pochodnią badawczego rozumu; przeto iloskaz jest zawsze progiem, który poprzedza szczegółowe poznanie jestestw i ich stosunków, tak w ich jednostkach, w dwójkach, jako i mnogości. Piérwszy iloskaz nazwiéjmy jednoskazem (Numerus singularis), drugi dwuskazem, (Numerus dualis), a trzeci wieloskazem, (Numerus pluralis).

Wieloskaz .... Liczba mnoga, (n. pluralis).

Rozróżniamy w imionach i słowach liczbę, ile jest osób lub rzeczy, jedna czy więcéj; np. ojciec, ojcowie; jabłko, jabłka; mysz, myszy. Pierwotnie były w języku naszym trzy liczby: pojedyńcza (singularis numerus), podwójna (dualis), na oznaczenie dwóch tylko rzeczy, i liczba mnoga (pluralis).

§. 100. Oprócz rodzaju rozróżniamy w imionach i słowach LICZBĘ, ile jest osób lub rzeczy, jedna czy więcéj; np. ojciec, ojcowie; jabłko, jabłka; mysz, myszy. Pierwotnie były w języku naszym trzy liczby: POJEDYNCZA (singularis numerus), PODWÓJNA (dualis), na oznaczenie dwóch tylko rzeczy, i liczba MNOGA (pluralis).

Niektórzy używają systemu mieszanego: jedne pojęcia nazywają terminami spolszczonymi, inne obcymi, używając ich in сrudo. Oto np. w ostatnich wydawnictwach krakowskich spotykamy się z taką nomenklaturą: [...] „Pl. accus. w znaczeniu nom. adj. podług deklinacyi rzeczownikowéj”. „Verbum substantivum”. [...] Czemu nie piszą np. attributa, kiedy piszą masculina? Czemu nie piszą np. declinatii substantivialnej, praesens thematu, aoristus, thema praesentis, praeteritum złożone z praes. verbu subst., w pluralu, w singularze, w dualu, konsonanty nazalne, radices i t. d .? Zdaje mi się, że trzeba być tu konsekwentnym i mieć jakąś stałą zasadę: jeżeli już z łacińska mówić i pisać, to czynić to wszędzie i logicznie.

Zakończenie i — e w nom.pl. w rzeczownikach żeńskich (dekl. IV. z nakrawędną tematową miękką).

I nie j w gen. plur.: lekcyi, nie lekcyj, linii, nie linij, epopei, idei, prowincyi.

[...] kojarzenie z wyobrażeniem życia wymaga użycia G.s. w roli A.s.: senatora, urzędnika..., wilka, psa, wróbla... Brak asocjacji nietylko z wyobrażeniem życia prowadzi przy rzeczownikach masc., podobnie jak i przy wszystkich fem. i neutr., do utożsamiania N.pl. z A.pl. oraz (masc. i neutr.) A.s. z N.s.: stoły, kraje..., stół, kraj...

3) oparty na przeciwieństwie między znaczeniem spółecznym męszczyzn a wszelkich innych stworzeń (łącznie z kobietami i dziećmi, o ile są wyobrażane jako dzieci); uwydatnia się przedewszystkim w Nom.plur.

Natomiast na wsch. od podanej linji niema konsekwentnych cech czeskich prócz ściągania prasł. -iie w i w rzeczownikowym typie kåzańi kåzańim i przymiotnikowym głup'i (nom. sg. neut. i nom. pl. f.-n), głup'igo, głup'imu.

Na północy utrzymują się wargowo-podniebienne nawet na końcu wyrazu, coprawda tylko tam, gdzie wspiera je palatalna innych form paradygmatu, nigdy więc w imper., brzmiącym stale kup [...] pod wpływem plur. kupće [...].

Metatonja, wywołana zmniejszeniem iloczasu następującej zgłoski, przedewszystkiem zatem samogłosek krótkich i u, które przechodząc w t. z. jery powodowały w poprzedzającej zgłosce: a) zmianę intonacji cyrkumfleksowej na nowoakutową; b) zmianę intonacji akutowej na nowocyrkumfleksową np. gen. plur. czak. gláv [...].

W gen. pl. miesięcy.

N. pl. na -i.

Nominativus pluralis § 81—110.

★Liczba (numerus): a) ★pojedyncza (singularis), b) ★podwójna (dualis), c) ★mnoga (pluralis).

Pluralis, p. liczba.