Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

gramatyka wiedza o języku
Hierarchia Dzieła

Hasło w cytatach: gramatyka łacińska, grammatyka
Język: polski
Geneza: łac. grammatica < gr. grammatikḗ (gramma ‘litera, znak’, tekhnḗ ‘rzemiosło, sztuka’)
Dział: Ortografia, Morfologia, Kultura języka (współcześnie)
EJO 1999, s. 208 Definicja współczesna

Gramatyka [...] 2. Kompletny opis języka. W tym znaczeniu w zakres gramatyki wchodzą: fonetyka (fonologia), morfologia, składnia, leksykologia i semantyka. Wewnętrznie powiązany opis ściśle określonymi stosunkami środków morfologicznych i reguł ich łączenia (środki syntaktyczne) określa się jako system gramatyczny. Jest on najbardziej niezmienną i odporną także na wpływy zewnętrzne (jak np. jęz. obce) częścią każdego języka.

Cytaty

SWil/1861, cz. I, s. 4

Ablatyw, a, lm. y, m. (z łać.) przypadek szósty w gramatyce łacińskiéj.

SWil/1861, cz. I, s. 369 Definicja

Grammatyka, i, lm. i, ż. 1) nauka o mówieniu i pisaniu dobrém. Grammatyka szczególna. Grammatyka porównawcza. Grammatyka powszechna. Uczyć, nauczać grammatyki, wykładać grammatykę. Znać dobrze grammatykę. 2) = książka zawierająca w sobie wykład prawideł grammatycznych. 3) = prze. klassa druga w szkołach dawniejszych, po infimie. Promował się z infimy na grammatykę.

SWil/1861, cz. I, s. 684 Definicja

Mównia, i, lm, e, ż. 1) (Żoch.) grammatyka, nauka o budowie języka w całéj rozciągłości [...].

SWil/1861, cz. I, s. 684

Mównia i, lm, e, ż. [...] 2) = (Morz.) część grammatyki traktująca głównie o wyrazach wziętych pojedynczo, czyli o częściach mowy.

Mał/1879, t. I, s. 2 Definicja

Gramatyka umiejętna [...] wyjaśnia nam cała wewnętrzną istotę mowy, tak w ogólności jako mowy ludzkiéj, jak i w jéj poszczególném do danego szczepu, narodu i wieku zastósowania.

Mał/1879, t. I, s. 5 (5-6) Definicja

§. 5. Gramatyka całkowita obejmuje następujące główne działy nauki języka: 1, Głosownią [...]; 2, Morfologią czyli Flexyą [...]; 3, Etymologią [...]; 4, Naukę o Partykułach; 5, Składnią [...]. Dodatkowo uzupełnia to wszystko jeszcze 6, Ortografia.

Powiązane terminy