Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

interiectio

Język: łaciński

Cytaty

Negatio – zaprzeczenie, interiectiowołanie.

WRZUCENIE gram. 'dodanie, wtrącenie' wdanie, podrzucenie, przerzuce<ni>e, wrzucenie interiectio, quedam pars orationis indeclinabilis apud Latinos R q2; podrzucenie, wdanie interiectio RN (wykl. przednia).

Interiectio quid est? Pars orationis significans mentis affectum voce incognita.

Interiectio wdánie.

Paucas habent Poloni interiectiones, quarum aliae comminativae, ut Biáda/et Biádáʃʒ, Vae, cum tamen sit nomen substantivum.

Quid est Interiectio? Est vox significans animi affectum, sono incondito: [Jest tá cząstká Etymologiej, przez ktorą się znáczą affekty nasze, álbo namiętności ná nas przychodzące.] Ut, Hem, [By, bá wejgo, bá wejżego] Ah, [ách].

Części mowy wiele są? Ośm. Ktore? Imię, Namiástek, Słowo, Przysłowie, Uczesnik, Złączenie, Przekłádánie, Wdánie.

PArtes orationis quot sunt? Octo. Quae? Nomen, Pronomen, Verbum, Adverbium, Participium, Coniunctio, Praepositio, Interiectio.

In adverbio, coniunctione, et interiectione nihil quod videam observandum occurrit, praeter significationem.

Interjectiones Poloni paucas habent.

DE INTERIECTIONE

PArtes orationis quot sunt? Octo. Quae? Nomen, Pronomen, Verbum, Adverbium: Participium, Conjunctio, Praepositio, Interiectio.

Części mowy wiele są? Ośm. Ktore? Imie/ Namiestnik/ Słowo/ Przysłowie: Uczestnik/ Złącz[á]nie / Przekłádánie / Wdánie.

Interiectio quid est? Pars orationis significans mentis affectum voce incognita.

Wdánie co jest? Część mowy známionując umysłu żądzę głosem nieznájomym.

Unde dicitur Interiectio? [...] Tot fere quod affectus. Da aliquot. Gaudentis, Ridentis, Admirantis, Indignantis, Dolentis, Metuentis.

Expositis, quae ad literarum affectiones pertinere videbantur, ad dictiones ipsas seu partes Orationis progredimur. Sunt autem ut apud Latinos, ita apud Polonos, octo: Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Praepositio, , Adverbium, Interiectio, Coniunctio.

O Częściách Dyszkursu. [...]

Wszystek dyszkurs jest komponowány z dziewiąci części, ktore są.

Articulus, Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Adverbium, Praepositio, Conjunctio, Interjectio.

Artykuł, Imię, Namięstnistwo, Słowo, Uczestnictwo, Przysłowie, Prepozycya, lub Przekładánie, Konjunkcya, lub Złączánie, Interjekcya, lub Wtrącenie.

[l'Article], Le Nom, le Pronom, le Verbe, le Participe, l'Adverbe, la Préposition, la Conjonction, l'Interjection.

Słowá, łácińskiego Języká (Partes Orationis) są Ośmiorákiego rodzáju: Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Adverbium, Praepositio, Coniunctio, Interiectio.

Interiectio jest nieodmienne Słowko, ktore osobliwe umysłu wyznacza poruszenie, jáko O. Proh, Væ, Heu, Ah, Hem. Apage, Heus etc.

Podział Grammatyki i Mowy. [...] P. Wiele jest rodzajow słow ktorych zażywamy w mowieniu? O. Ośm, ktore nazywamy częściami mowy. P. Ktore są te ośm części mowy? O. Imie czyli Nomen, Zaimek Pronomen, Słowo Verbum, Uczestnictwo Participium, Przekładanie Praepositio, Przysłowie Adverbium, Złączanie Conjunctio, i Wrzucenie Interjectio. Z ktorych pierwsze cztery albo się deklinują, albo koniugują.

Des Interjections. L'interjection est une particule indéclinable, qui dénote les affections de l'Ame.

[...]

De Interiectionibus. Interiekcja jest Partykuła niedeklinująca się, wyrażająca affekcje duszy.

Mowa dzieli się na ośm części. I. Imie, po Łacinie Nomen, jest nazwisko jakiej rzeczy, np.: Niebo. II. Zaimek, Pronomen [...] III. Słowo, Verbum [...] IV. Uczestnictwo, Participium [...] V. Przysłowie, Adverbium [...] VI. Łączenie, Conjunctio, co łączy słowa z słowami lub sens z sensem, np: chociaż, przecie, bowiem, ale. VII. Przekładanie, Praepositio, jest słowko samo nic nieznaczące, tylko w ten czas, gdy przed inszemi słowami będzie położone, jako: z, do, przydane słowom: z domu, do Kościoła. VIII. Interiekcya, Interjectio, ktora wyraża jakie umysłu wzruszenie, np: wesołość, smutek, narzekanie, etc. jako: cha, cha, cha, ach, niestetyż, biada!.

Wszystkie Rossyjskie rzeczenia dzielą się na ośm części, i do nich się odnoszą, które są: Imie (Nomen), Zaimek (Pronomen), Słowo (Verbum), Uczesnictwo (Participium), Przysłowie (Adverbium), Przekładanie (Praepositio), Łączenie (Coniunctio), Międzymiot (Interiectio).

Partes Orationis. Części składające mowę. Nomen, Imie. Pronomen, Zaimek. Verbum, Słowo. Participium, Ucześtnik, albo, Imie-słow: iż ma uczestnictwo z słowem i z Imieniem. Adverbium, Przysłowek. Praepositio, Przedimek. Interiectio, wrzeszcz albo wykrzyknik. Conjunctio, spojnik.

Quid est Interjectio? Co jest wdanie? est vox indeclinabilis, jest głos niestaczający się, affectum animi significans, affekt umysłu znaczący, ùt ah, ach, euge, o hej, eja, nuż, haha, chacha, hei, hej niestetyż, hem, czegoż, heus, hej słysz, o! utinam, bodaj, papae, ba wej, vah, otóż oto tobie, vae, biada.

Części mowy nazywają się po polsku i po łacinie, jak następuje:

Iwsza: Wykrzyknik (Interjectio), np. ach! biada! o Boże! o Nieba! Cyt! hopsa! hejda!

Interjectio. Wykrzyknik.

I to jest siódmy przestanek, doba modlitwy, w któréj Słowo człowieka, głos uniesienia wydało, a nazwisko jego jest wykrzyknikiem, (interjectio).

Interjekcja (interiectio), p. wyrazy II.

II. Wyrazy jako całości ze względu na znaczenie (części mowy): A. Wyrazy ★samodzielne: 1. imiona (nomina): a) ★rzeczownik (substantivum), b) ★przymiotnik (adiectivum), c) ★liczebnik (numerale); 2) ★zaimek (pronomen); 3) ★czasownik (słowo, verbum); 4. ★przysłówek (adverbium); 5) ★wykrzyknik (interiectio).