Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

casus vocativus

Hasło w cytatach: V., voc., Voc., vocativus, vocativus casus, vōcātīvus casus
Język: łaciński
Dział: Fleksja, Części mowy (współcześnie)

Cytaty

WZYWAJĄCY gram. wzywający, wołanek, zowanek vocativus RN (wykl. przednia); wzywający vocativus casus R X1v (md; av. voco,-are). Zob. BIERZĄCY, DAJĄCY, DAWAJĄCY, DAWANEK, IMIENIAK, MIANUJĄCY, ODBIERAJĄCY, ODDALONEK, OSKARŻAJĄCY, RODZĄCY, SKARŻANEK, SPADEK, WEZWAĆ, WOŁANEK, ZOWANEK.

Casus nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, genitivus, dativus, accusativus, vocativus, et ablativus. Per hos enim casus, omnium generum nomina, pronomina, participia declinantur.

Casus participiorum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus ut hic et haec et hoc legens. Genitivus ut huius legentis. Dativus ut huic legenti. Accusativus ut hunc et hanc legentem et hoc legens. Vocativus ut o legens. Ablativus ut ab hoc et ab hac et ab hoc legente vel legenti.

Quae in áb/ab/ob/ub desinunt, formant vocativum in ie.

Quid est Vocativus? Quo compellamus aliquem: Ut, Petre adesdum. [Pietrze chodź sam.].

[Co to jest wołacz? To przypadek, którym kogoś popędzamy.]

Ale rychléjbym rzékł: ten vocativus, Pánie, domine, niech idźie prostym, e, bez krèski.

Spadkow Imion wiele są? Sześć. Ktore? Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywájący, Odbierájący.

Casus Nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Quot casus habent? Sex, ut et aliae linguae, verum quia ablativus triplex est, propter diversas terminationes in alia atque alia significatione et usu, ideo octo in universum constitui possunt, ut sint: nominativus, genetivus, dativus, accussativus, vocativus et ablativus proprie sic dictus.

Sunt autem sex casus. 1. Nominativus, [...] 5. Vocativus. Salutatorius, Priscian., Vocandi casus. Quintus casus Recent. Wzywániu służący.

Casus quintus, salutatorius, vocandi, vocativus, ibidem.

Vōcātīvus casus Przyzywániu służący & sub Słów odmiány.

Prima declinatio nominum [...]. Genitivus in hac declinatione exit in a vel u. Dativus in owi vel u. Accusativus vel similis est Genitivo vel Nominativo. Vocativus exit in u vel e [...]. Ablativus in em desinit. Ultimus casus ut plurimum similis est Vocativo.

Casus nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Spadkow imion wiele są? Sześć. Ktore? Miánujący/ Rodzący/ Dawájący/ Oskarżájący/ Wzywájący/ Odbierájący.

(Vocativum, to jest spadku wołájącego) lub wzywájącego nie mász w języku Włoskim, miásto ktorego uzywáją spadku miánującego.

Casus septem: Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus, Ultimus.

Sześć są kazusy álbo spadki, ktore są, Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywájący, Oddalájący.

Nominatif, Génitif, Datif, Accusatif, Vocatif, Ablatif.

Máłą liczbę, i wielką, będę często znáczył [...] przez ábrewiacye sing. plur. [...]. Tákże spadkow tákowemi partikułámi, nom. miánujący; gen. rodzący; dat. dawájący; acc. oskarżájący; voc. wzywájący; abl. oddalájący. álbo też jedną tylko literą N. G. D. A. V. A.

W káżdem Numerze, są sześć Casus, jako Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus, Ktore przede wszystkiem, w Polskiem Articule trzebá rozeznawać.

Sześć są kazusy albo spadki, ktore są: Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Mianujący, Rodzący, Dawający, Oskarżający, Wzywający, Oddalający.

Nominatif, Genitif, Datif, Accusatif, Vocatif, Ablatif.

Także spadkow takowemi partykułami [będę znaczył], nom. mianujący; gen. rodzący; dat. dawający; ac. oskarżający; voc. wzywający; abl. oddawający; albo też jedną literą N. G. D. A. V. A.

Les Cas sont les changements de la terminaison des Noms. On veut que les Cas soient au nombre de six; Nominatif, Génitif, Datif, Accusatif, Vocatif, et Ablatif.

[...]

Casus czyli spadki Imion, są odmiany końca słow. Liczy się ich sześć: Nominativus, mianujący, Genitivus, rodzący, Dativus, dający, Accusativus, oskarżający, Vocativus, wzywający, Ablativus, odbierający.

Wzywające (Vocativi) spadki w obudwu liczbach podobne Mianującym; co wszystko jáśniej i dokładniej pokazuje następująca Tablica i przykłady.

Casus. Spadki, à tych sześć: Casus nominativus, spadek mianujący. Genitivus, Rodzący. Dativus, Dający. Accusativus, oskarżający. Vocativus, wzywający. Ablativus, odbierający, albo odejmujący.

Casus in nomine sunt sex, spadkow w imieniu jest sześć nominativus, mianujący, genitivus, rodzący, dativus, dawający, accusativus, oskarżający, vocativus, wzywający, ablativus, odbierający, abo oddalający.

Liczba pojedyncza.

Nom. ja,

Gen. mnie, [...]

Voc. o my!

Liczba pojedyncza.

N. On,

G. onego, niego, jego, go, [...]

V. o on!

Chciałbym mieć Przypadki Imion [...] wyraźnie a stosownie mianowanemi zwyczajem naszych dawnych Nauczycielow Gramatyki Łacińskiej. Oto są moje mianowki, które tu przyłączam dlatego, iż się już w tym Artykule po części do nich stosowałem i w reszcie stosować będę; a te są: Mianowalny (Nominativus), Zaczyjalny (Genitivus), Oddawalny (Dativus), Przedstawialny (Accusativus), Wzywalny (Vocativus), Pomagalny (Instrumentalis) i Przymieszczalny (Localis).

  1. Przypadek na pytanie kto, co, tudzież wołając o! czyli Nominativus i Vocativus łacińskie.

Vocativus terminatione non differtur a Nominativo. [Przypadek] Wzywania nie różni się zakończeniem od pierwszego.

Daléj myśl ludzka twórcza w uczuciu większém wołając, wzywając kogo nadała jeszcze inne zakończenie rzeczownikom i to utworzyło 5ty skłonnik (vocativus) np. o Boże! o nędzarzu! itp.

Siódmy przypadek wołający, (vocativus), połączony z wykrzyknikiem, jest zawsze głosem uniesienia (…).

Przypadek siódmy wołający .... Przypadek piąty, (vocativus).

Przypadki Casus [...] [Przypis pod tekstem A. A. Kryńskiego] [...] Dosyć tu przypomniéć porządek przypadków np. u Miklosicha, gdzie przyp. 1 = nom., 2 = voc., 3 = acc., 4 = gen., 5. = dat., 6 = instr., 7 = loc.; widoczna więc niezgodność z systemem dawnym, od przyp. 2-go do 5 włącznie. Niesłusznie téż byłoby oznaczać liczbą 8 łaciński ablativus, skoro przypadek ten (w łacinie) miejsca 8-go z rzędu nie zajmuje.

Przypadek: mianownik (nominativus), dopełniacz (genetivus), celownik (dativus), biernik (accusativus), wołacz (vocativus), narzędnik (instrumentalis), miejscownik (locativus).

Przypadki - formy imion i zaimków, wskazujące na ich funkcję znaczeniową w stosunku do innych wyrazów w zdaniu: 1. ★mianownik (★nominativus) [...], 5. ★wołacz (★vocativus).

Vocativus, p. przypadki.