Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rzeczownik
Hierarchia Dzieła

Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)
  • III. Krystalizowanie się polskiej terminologii gramatycznej w czasach Oświecenia: Kor/1961
  • Mownia: Morz/1857
  • Odmienne części mowy: Lerc/1877
  • Przypisy na klassę drugą: Kop/1780
  • Rozdział I. Rozbiór wyrazów w ogólności: Szt/1854
  • Rozdział II. O Rzeczowniku: Szt/1854
  • Słownik: Mon/1780
  • Słownik, część III. czyli volumen V. (R-T): L/1807–1814
  • Słownik, tom I. część II. (G-L): L/1807–1814
  • Zawierający wyliczenie imion, odmieniających się przez przypadki, jich odmiany i nazwisk: Żoch/1838
EJO 1999, 506 Definicja współczesna

Rzeczownik. Leksem o prymarnej funkcji subiektu - obiektu w zdaniu.

Cytaty

Kop/1780, t. II, s. 8 (7-8)

Przeciwnie zaś, poniewáż Imiona rzeczowné a przymiotné w wielu względach grammatycznych są od siebie różné, przeto na osobné dwa szeregi rzeczowników i przymiotników podzieloné być musiały.

Mon/1780, s. 155

Imiona są wielorakie. Nomen substantivum: Imie istotne, krocej: Istotnik, albo Rzeczownik.

L/1807–1814, t. II, s. 902 (902-903)

IMIĘ, -ienia, n., [...]. §., Gramatycznie wzięte, imię znaczy pierwszą i najprzedniejszą część mowy, nomen. Kpcz. Gr. 1, p. 58 [...]. Imię istotne, Subst. Tr. rzeczownik. Kpcz. Imię dodane Adiect. Tr. przymiotnik Kpcz.

L/1807–1814, t. V, s. 167

RZECZOWNIK, -a, m., nomen substantivum Kpcz. Gr., istotimię Tr. [...].

Żoch/1838, s. 53-55 Definicja

Części mowy odmieniające się przez przypadki są: najprzód rzeczownik przedstawiający rzecz np: człowiek, głowa, drzewo; powtóre przymiotnik, malujący przymiot, materyją, lub zależność np. dobry, drewniany, ojcowski; po trzecie imiesłów, malujący czynność lub stan, w kształcie przymiotnika wystawiony np: pałający, zbadany, stojący: po czwarte zaimek, zastępujący imię rzeczowne, lub je określający np: ja, ty, on, méj, ten; po piąte imię liczebne, określające zbiór rzeczy np: jeden, dwa, pięć, dwadzieścia.

Szt/1854, s. 8 Definicja

Rzeczownik, czyli imię rzeczowne, jest nazwisko rzeczy, np. człowiek, koń, stół, cnota, koło i t.d.

Szt/1854, s. 17

Rzeczownik jest część mowy odmienna, i odmienia się istotnie przez rodzaje, liczby, przypadki; można by do tych przydać formy i wzory.

Morz/1857, s. 47

Nazwa rzeczownik jest niestosowną, bo wiele jest istności umysłowych, które nie są rzeczami, — rzeczami także nie są osoby, — zaś imię jest nazwą właściwą tylko osobie, — rzeczom nie służy.

Lerc/1877, s. 7 Definicja

Rzeczownik jest to wyraz, który oznacza imię osoby lub rzeczy, np. pan, Bóg, anioł, król, koń, pies, stół, książka, tablica, szkoła, pióro, okno, cnota, pilność, lenistwo itd.

Kor/1961, s. 42

Fakultatywności rodzimej terminologii gramatycznej położył tamę podręcznik polszczyzny O. Kopczyńskiego [...].

Nomen substantivum proprium — imię rzeczowne, rzeczownik własny, appellativum — pospolity, singulare — szczególny (t. 2, s. 31), collectivum — zbiorowy, concretum — zmysłowy, abstractum — umysłowy, adiectivum — przymiotne, przymiotnik, numerale — rachunkowe, liczbowe, liczbowne (t. 2, przyp., s. 68) [...].

Powiązane terminy