Historical Dictionary
of Grammatical Terms online

rzeczownik

Entry in quotations: rzeczowniki
Language: polski
Area: Fleksja (Today)
EJO 1999, 506 Contemporary definition

Rzeczownik. Leksem o prymarnej funkcji subiektu - obiektu w zdaniu.

Quotations

Nemcy stosownie do umowy między ich ojczystemi Językośledcami naczałują wszelkie Istotniki bez wyjątku Pisem wielkawym. Nie chcę ja tu rozciągać pisow wielkawych na naczały wszystkich Istotnikow bez rożnicy (ad omnia nomina substantiva) lecz, poddzielając je na Osobowniki (personalia) i na Rzeczowniki (realia) z ktorych te drugie jeszczeby się poddzielić mogły na Podzmysłowniki (sensualia), Umysłowniki (imaginaria) i Miejscowniki (localia) chcę mieć wielkim Pisem naczałowanemi same Osobowniki bez żadnej wyłączni, czy te są samowłasne, czy pospolite.

Tak np. ojciec, koń, kamień, oznacza istotę czyli r z e c z przedmiotu, o którym mówimy; stąd też takie wyrazy mianujemy RZECZOWNIKAMI.

Z głosek i syllab powstają wyrazy. [...] Dzielimy je zatem na 9 różnych klas, czyli tak zwanych CZĘŚCI MOWY.

  1. rzeczowniki (substantiva)
  2. przymiotniki (adjectiva).

Otóż według znaczenia, t. j. ze względu na to, co oznaczają oddzielne wyrazy, rozróżniamy w języku polskim dziewięć grup wyrazów czyli części mowy: rzeczowniki, przymiotniki, zaimki, liczebniki, słowa czyli czasowniki, przysłówki, przyimki, spójniki i wykrzykniki.

Kr/1917, p. 11 Definition

§ 17. Rzeczownikami nazywamy takie wyrazy, które oznaczają osoby, zwierzęta, rośliny, rzeczy lub pojęcia, np. Bóg, król, ojciec, sędzia [...].

Rzeczownik czoło pierwotnie brzmiał czeło, a miejscownik — czele; forma ta zachowała się w wyrażeniach: na czele wojsk, naczelny, naczelnik [...].

Rzeczowniki nazywają przedmioty, a wśród przedmiotów rozróżniamy przedmioty zmysłowe świata zewnętrznego i przedmioty oderwane, czyli właściwości, czynności lub stany, odtwarzane niezależnie od przedmiotów, w których są wyróżniane. Zależnie od tych dwóch odmian przedmiotów dzielimy rzeczowniki na zmysłowe i oderwane.