pronomen

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• DonGl/1542
• Bart/1544
• DonCul/1560
• Mącz/1564 (war. B)
• Stat/1568
• Mora/1592
• Don/1595
• Vol/1612
• Rot/1616
• Kn/1644 (I wyd. 1626)
• Kus/1646
• Don/1649
• Men/1649
• Gut/1668
• Gut/1669
• Sty/1675
• Malcz/1687
• Woy/1690
• Malcz/1696
• Mich/1696–1700 ok.
• Raph/1698
• Duch/1699
• Mon/1722
• Cell/1725
• Dąb/1759
• Kon/1759
• Gott/1762
• Gott/1766
• SzyGram/1767
• Fook/1768
• SzyPocz/1770
• Gott/1774
• Kop/1778
• Lub/1778
• Mon/1780
• Gott/1787
• Gott/1794
• Don/1795
• Cas/1797
• L/1807–1814
• Szum/1809
• Gddk/1816
• Prz/1816
• SkorM/1816
• Morz/1857
• SWil/1861
• Mał/1863
• Malin/1869
• Mał/1879
• Nitsch/1923
• Łoś II/1925
• Gaert/1927
• Kl/1939
• Kor/1961

Pronomen – namiastek, demonstrativum – ukazujący, relativum – powtarzający, finitum – zamierzony.

NAMIASTEK 2) gram. 'zaimek' pronomen ktore kładziemy na ono miesce, gdzie miało być nomen, Namiastek, zamiona RN (wykl. przednia) [...] R B5v (md).

Pronomen, onis, pen. prod. pars orationis apud Grammaticos dicta quod loco nominis ponatur.

Habent pronomina Poloni aliis linguis incognita, quae formantur a possessivis. Moy/Twoy/Swoy. Dicunt enim Moyski/ Twoyski/Swoyski/ Jegoyski.

Części mowy wiele są? Ośm. Ktore? Imię, Namiástek, Słowo, Przysłowie, Uczesnik, Złączenie, Przekłádánie, Wdánie.

PArtes orationis quot sunt? Octo. Quae? Nomen, Pronomen, Verbum, Adverbium, Participium, Coniunctio, Praepositio, Interiectio.

DE PRONOMINE. Quae sunt Polonorum pronomina?

Durch die 8. Stück der Rede, welche da in der Lateinischen Grammatica erzehlet werden, als: Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Adverbium, Conjunctio, Praepositio, vnd Interjectio.

Welches sind der Polen Pronomina?

Pronomina.

Observandum est hic diligenter pronomen hoc swoy et illud aliud reciprocum Siebie/ sui, ad omnes tres personas reciprocari.

PArtes orationis quot sunt? Octo. Quae? Nomen, Pronomen, Verbum, Adverbium: Participium, Conjunctio, Praepositio, Interiectio.

Części mowy wiele są? Ośm. Ktore? Imie/ Namiestnik/ Słowo/ Przysłowie: Uczestnik/ Złącz[á]nie / Przekłádánie / Wdánie.

Pronomen

Vornennwort / Pronomen, Namiestnik.

DE PRONOMINE, O Namiestnictwie.

Namiestnictwo jest część mowy, ktorej wystrzegájąc się częstego powtárzania Imion zázywamy, miásto sámych Imion.

[...] Pronomina nie bywáją absolute, to jest sáme przez się szczegulnie wymawiáne [...].

Záżywáją też tego Pronomen Quello on, Quella oná [...].

Wie viel sind Partes Orationis? Acht/Ośm: Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Praepositio, Adverbium, Conjunctio, und Interjectio.

Ein Pronomen ist/ welches wird gebraucht an Statt des Nominis.

DE PRONOMINE.

Expositis, quae ad literarum affectiones pertinere videbantur, ad dictiones ipsas seu partes Orationis progredimur. Sunt autem ut apud Latinos, ita apud Polonos, octo: Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Praepositio, , Adverbium, Interiectio, Coniunctio.

Er selbst / sam. Pronomen.

Mein/ Moy/ moyá/ moie. Pronomen.

Mich/ mię. Pron[omen] a Pronomine ja/ ich.

De Pronominibus. Das Pronomen Ja Ich / wird also decliniret.

Von dem Pronomine. Bey einem Pronomine sind 8. Stücke zu mercken. Species, Significatio, Genus, Figura, Persona, Numerus, Casus, Declinatio.

O Częściách Dyszkursu. [...]

Wszystek dyszkurs jest komponowány z dziewiąci części, ktore są.

Articulus, Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Adverbium, Praepositio, Conjunctio, Interjectio.

Artykuł, Imię, Namięstnistwo, Słowo, Uczestnictwo, Przysłowie, Prepozycya, lub Przekładánie, Konjunkcya, lub Złączánie, Interjekcya, lub Wtrącenie.

[l'Article], Le Nom, le Pronom, le Verbe, le Participe, l'Adverbe, la Préposition, la Conjonction, l'Interjection.

Zu der dritten Persohn gehören alle Nomina, Pronomina und Partizipia.

Von den Pronominibus.

Wann eine Theilung unter vielen durch ein Nomen oder Pronomen soll geschehen; so muß der Genitivus Plur. mit der Praeposition z oder der Instrumentalis mit dem Wort miédzy gebrauchet werden.

Słowá, łácińskiego Języká (Partes Orationis) są Ośmiorákiego rodzáju: Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Adverbium, Praepositio, Coniunctio, Interiectio.

Kiedy jest wiele Pronominow w jednym commácie, tedy one stoją podle siebie: jáko: Si qua tibi nostræ cladis est memoria. Rogo, meam tibi Salutem commendatem habeas.

Nie apostrofuje się nigdzie, to jest nie odcina, tylko w partykule si przed pronominami il ils, á w ten czas się zá niego pisze apostrof tak: s' il.

Wszystek dyskurs jest komponowany z dziewiąciu części, ktore są.

Articulus, Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Adverbium, Praepositio, Conjunctio, Interjectio.

Artykuł, Imie, Namiestnictwo, Słowo, Uczestnictwo, Przysłowie, Prepozycya lub Przekładanie, Konjunkcya lub złączenie, Interjekcya lub Wtrącenie.

Le Nom, le Pronom, le Verbe, le Participe, l' Adverbe, le Preposition, la Conjonction, l'Interjection.

W tej formie jest z gruntu tak, jako czas teraźniejszy sposobu skazującego, tylko że się w pierwszych dwu Osobach Pronomina opuszczają [...].

O DEKLINACYI PRONOMINOW.

Te iednak Pronomina Mein/ Dein/ Sein/ Unser/ ewer/ Unserig/ ewurig; Kiedy bez Substantivum kładną śię, maią Artykuł pewny.

O Pronominach [...] z tych Pronominow Genitivus, kładnie śię z tymi słowy.

Impersonalia są, które tylko kładną śię w trzećiey osobie, i do Aktywów dodaie śię Pronomen Es [...].

Pronomina, Zaimki.

Podział Grammatyki i Mowy. [...] P. Wiele jest rodzajow słow ktorych zażywamy w mowieniu? O. Ośm, ktore nazywamy częściami mowy. P. Ktore są te ośm części mowy? O. Imie czyli Nomen, Zaimek Pronomen, Słowo Verbum, Uczestnictwo Participium, Przekładanie Praepositio, Przysłowie Adverbium, Złączenie Conjunctio, i Wrzucenie Interjectio. Z ktorych pierwsze cztery albo się deklinują, albo koniugują.

Podział Grammatyki i Mowy. [...] P. Wiele jest rodzajow słow ktorych zażywamy w mowieniu? O. Ośm, ktore nazywamy częściami mowy. P. Ktore są te ośm części mowy? O. Imie czyli Nomen, Zaimek Pronomen, Słowo Verbum, Uczestnictwo Participium, Przekładanie Praepositio, Przysłowie Adverbium, Złączanie Conjunctio, i Wrzucenie Interjectio. Z ktorych pierwsze cztery albo się deklinują, albo koniugują.

(*) Nie sądzę tu być rzeczą potrzebną Poczynających dowcipy rożnicę między Nomen, Pronomen i Participium mieszać bardziej niżeli objaśniać; dosyć się to w przyzwoitym czasie wykona, kiedy Uczeń pojąwszy dobrze Nomen przyjdzie do dalszych części mowy. Wszakże niektórzy Grammatycy wszystkie te trzy części mowy pod jednym Imieniem zawierają, dzieląc całą mowę tylko na Imie i Słowo.

ROZDZIAŁ VI. O ZAIMKU [...] P. Co jest Zaimek czyli Pronomen?

Deklinacye Pronominow. P. Przez wiele spadkow staczają się Zaimki?

P. Jak się wyrażają osoby w Werbach? O. Przez osoby Pronominow, to jest w małej liczbie Ja przez wszystkie rodzaje. [...] On w rodzaju męskim. Ona w rodzaju niewieścim. Ono w rodzaju oddzielnym. [...] P. Czy zawsze te zaimki wyraźnie kładą się z Werbami w mowie ojczystej?

Przydawszy zaimki: ja, ty, on, po nich zaraz, lepiej się kładzie Pronomen: się, niżeli po słowie, tak: Ja się radzę.

Comme il y a des Pronoms substantifs, il y a en a ausi d'Adiectifs. On s'en sert pour éviter la répétition inutile du substantif. Ainsi dans le milieu d'une phrase, dont le mot Dux est le substantif, au lieu de le répéter on peut se servir du Pronom ille: p. e. au lieu de dire Dux imperat, on dit ille imperat.

[...]

Pronomina nie tylko są substantiva ale i Adiectiva, zamiast mowić v. g. Dux imperat, wodz rozkazuje, mowi się: On rozkazuje.

Plaute du pronom ipse en forma ipsissimus, ipsissima verba, les mêmes paroles etc.

[...]

Plaut od pronominu ipse uformował ipsissimus, tenże sam, ipsissima verba: też same słowa.

Zaimek, Pronomen, co się kładzie za imie, jako: On to uczynił, zamiast co by się miało wymienić imie tego, kto uczynił, np. Piotr, Paweł, lub insze.

Rożność między Nomen, Pronomen i Participium dosyć w przyzwoitym czasie pokaże się [...] Wszakże niektórzy Językow Mistrzowie wszystkie trzy części pod jednym Imieniem zawierają, dzieląc całą mowę tylko na Imie i Słowo.

Pronomina, Zaimki. demonstrativa, pokazuiące. impropria, niewłasne. interrogativa. pytaiące. personalia, osobiste. possessiva, dzierżące, reciproca, sciągaiące się. relativa, skazuiące.

Wszystkie Rossyjskie rzeczenia dzielą się na ośm części, i do nich się odnoszą, które są: Imie (Nomen), Zaimek (Pronomen), Słowo (Verbum), Uczesnictwo (Participium), Przysłowie (Adverbium), Przekładanie (Praepositio), Łączenie (Coniunctio), Międzymiot (Interiectio).

Partes Orationis. Części składające mowę. Nomen, Imie. Pronomen, Zaimek. Verbum, Słowo. Participium, Ucześtnik, albo, Imie-słow: iż ma uczestnictwo z słowem i z Imieniem. Adverbium, Przysłowek. Praepositio, Przedimek. Interiectio, wrzeszcz albo wykrzyknik. Conjunctio, spojnik.

Pronomen zaimek

Pronomina, zaimki. demonstrativa, skazuiące. impropria, niewłasne. interrogativa, pytaiące. personalia, osobiste. possessiva, dzierzawcze. reciproca, zaimkowe. relativa, względne.

Daß die Polen acht Partes Orationis, nämlich: das Nomen, Pronomen, Verbum, Participium, Conjunction, Praeposition, Adverbium, und bei dem Ausdruck des Affects die Interjection, wie die Lateiner haben.

Auch wird co mit ten, ta, to verbunden, und vertritt das Pronomen ktory.

ZAIMEK, -mku, m., grammat. nazwisko niedawne, pronomen, wzięte od przedniejszéj własności, która się w téj części mowy znajduje, że się kładzie za imię. Kpcz. Gr. 1, p. 59.

Części mowy nazywają się po polsku i po łacinie, jak następuje:

I^wsza: Wykrzyknik (Interjectio), np. ach! [...]

IV^ty: Zaimek (Pronomen), np. ja, ty, on, my, wy, oni, i t. d.

Pronomen (Fürwort) Zaimię.

Zaimek (pronomen) np. ahę ja, twę ty, waję wy.

Pronomina. Zaimki.

Zamianek .... Zaimek, (pronomen).

Zamianek, nka, lm. nki, m. [...] 2) gram. zaimek (pronomen). (Morz.).

Zaimkami (pronomina) nazywamy takie wyrazy, które się używają zamiast imienia, że zaś imię jest albo rzeczownikiem, albo przymiotnikiem, albo liczebnikiem, mamy przeto zaimki.

Z głosek i syllab powstają wyrazy. [...] Dzielimy je zatem na 9 różnych klas, czyli tak zwanych CZĘŚCI MOWY. [...]

1. zaimki (pronomina)
2. liczebniki (numeralia).

[...] gen.-loc. pl. pron. i adject. tëχ starëχ [...].

§ 364. Zasadnicze znaczenie zaimka określa jego nazwa „zaimek", która jest tłumaczeniem łc. pronomen, a to znowu jest przekładem gr. ἀντωνυμία [...]. Grecy więc uznali zaimek za wyraz zasadniczo równy imieniu, t. j. mający z niem wspólne najgłówniejsze, zasadnicze znamię treściowe.

Pronomen, p. zaimki.

II. Wyrazy jako całości ze względu na znaczenie (części mowy): A. Wyrazy ★samodzielne: 1. imiona (nomina): a) ★rzeczownik (substantivum), b) ★przymiotnik (adiectivum), c) ★liczebnik (numerale); 2) ★zaimek (pronomen); 3) ★czasownik (słowo, verbum); 4. ★przysłówek (adverbium); 5) ★wykrzyknik (interiectio).

Zaimki (pronomina) - wyrazy zastępujące imiona i przysłówki.

Więcej ich [terminów] można znaleźć u K. Cellariusa [...].

Nomen substantivum proprium — imię istotne, substantyw (s. 142) własne, appellativum — innym wielom spólne, adiectivum — adiektyw (s. 168), przyrzutne, numerale — liczby, liczba (s. 112), pronomen — pronomen (s. 146), verbum — werbum (s. 136), adverbium — adwerbium (s. 168), praepositio — przekładalne słówko, prepozycyja (s. 117), coniunctio — koniunkcyja (s. 138).