casus dativus

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Bart/1544
• DonCul/1560
• Stat/1568
• Mora/1592
• Don/1595
• Vol/1612
• Kn/1643 (I wyd. 1621)
• Kn/1644 (I wyd. 1626)
• Don/1649
• Men/1649
• Sty/1675
• Woy/1690
• Duch/1699
• Cell/1725
• Dąb/1759
• Fook/1768
• Lub/1778
• Mon/1780
• Don/1795
• Szum/1809
• Gddk/1816
• Prz/1816
• SkorM/1816
• Desz/1846
• Morz/1857
• KarłT/1885
• PolTerm/1921
• Nitsch/1923
• Rozw/1923
• Szob/1923
• Gaert/1927

DAJĄCY 'gram.' dający, dawanek dativus RN (wykl. przednia).

Casus nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, genitivus, dativus, accusativus, vocativus, et ablativus. Per hos enim casus, omnium generum nomina, pronomina, participia declinantur.

Casus participiorum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus ut hic et haec et hoc legens. Genitivus ut huius legentis. Dativus ut huic legenti. Accusativus ut hunc et hanc legentem et hoc legens. Vocativus ut o legens. Ablativus ut ab hoc et ab hac et ab hoc legente vel legenti.

Dativi constructio. Haec et alia quam plurima dativis iunguntur.

Spadkow Imion wiele są? Sześć. Ktore? Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywájący, Odbierájący.

Casus Nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Quot casus habent? Sex, ut et aliae linguae, verum quia ablativus triplex est, propter diversas terminationes in alia atque alia significatione et usu, ideo octo in universum constitui possunt, ut sint: nominativus, genetivus, dativus, accussativus, vocativus et ablativus proprie sic dictus.

Dativus casus, sub Słów odmiány.

Prima declinatio nominum [...]. Genitivus in hac declinatione exit in a vel u. Dativus in owi vel u. Accusativus vel similis est Genitivo vel Nominativo. Vocativus exit in u vel e [...]. Ablativus in em desinit. Ultimus casus ut plurimum similis est Vocativo.

Casus nominum quot sunt? Sex. Qui? Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Spadkow imion wiele są? Sześć. Ktore? Miánujący/ Rodzący/ Dawájący/ Oskarżájący/ Wzywájący/ Odbierájący.

Káżdy Numerus ma swoje pięć Casus, to jest spadkow ktore w ten sposob się názywáją, Nominativus Miánujący, Genitivus Rodzący, Dativus Dájący, Accusativus Oskarzájący, Ablativus Odbierájący lub rozłącájący.

Singularis. N. ... G. di D. à A. ... A. dà [...].

Casus septem: Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus, Ultimus.

Sześć są kazusy álbo spadki, ktore są, Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Miánujący, Rodzący, Dawájący, Oskarżájący, Wzywájący, Oddalájący.

Nominatif, Génitif, Datif, Accusatif, Vocatif, Ablatif.

Máłą liczbę, i wielką, będę często znáczył [...] przez ábrewiacye sing. plur. [...]. Tákże spadkow tákowemi partikułámi, nom. miánujący; gen. rodzący; dat. dawájący; acc. oskarżájący; voc. wzywájący; abl. oddalájący. álbo też jedną tylko literą N. G. D. A. V. A.

Sześć są kazusy albo spadki, ktore są: Nominativus, Genitivus, Dativus, Accusativus, Vocativus, Ablativus.

Mianujący, Rodzący, Dawający, Oskarżający, Wzywający, Oddalający.

Nominatif, Genitif, Datif, Accusatif, Vocatif, Ablatif.

Także spadkow takowemi partykułami [będę znaczył], nom. mianujący; gen. rodzący; dat. dawający; ac. oskarżający; voc. wzywający; abl. oddawający; albo też jedną literą N. G. D. A. V. A.

Les Cas sont les changements de la terminaison des Noms. On veut que les Cas soient au nombre de six; Nominatif, Génitif, Datif, Accusatif, Vocatif, et Ablatif.

[...]

Casus czyli spadki Imion, są odmiany końca słow. Liczy się ich sześć: Nominativus, mianujący, Genitivus, rodzący, Dativus, dający, Accusativus, oskarżający, Vocativus, wzywający, Ablativus, odbierający.

Podobne zatrudnienie w używaniu liter Е. i Ѣ. zachodzi [...] we wszystkich dawających spadkach małej liczby, w przekładalnych także liczby pierwszego skłonienia i drugiego, (in omnibus dativis casibus numeri singularis primae...) procz kończących się na I.

Imiona [...] kończące się na А. [...] przemieniają A. [...] w Dawającym (Dativo) na Ѣ.

Casus. Spadki, à tych sześć: Casus nominativus, spadek mianujący. Genitivus, Rodzący. Dativus, Dający. Accusativus, oskarżający. Vocativus, wzywający. Ablativus, odbierający, albo odejmujący.

Casus in nomine sunt sex, spadkow w imieniu jest sześć nominativus, mianujący, genitivus, rodzący, dativus, dawający, accusativus, oskarżający, vocativus, wzywający, ablativus, odbierający, abo oddalający.

Liczba pojedyncza.

Nom. ja,

Gen. mnie,

Dat. mnie albo mi [...].

Liczba pojedyncza.

N. On,

G. onego, niego, jego, go, [...]

D. onemu, niemu, jemu, mu.

Chciałbym mieć Przypadki Imion [...] wyraźnie a stosownie mianowanemi zwyczajem naszych dawnych Nauczycielow Gramatyki Łacińskiej. Oto są moje mianowki, które tu przyłączam dlatego, iż się już w tym Artykule po części do nich stosowałem i w reszcie stosować będę; a te są: Mianowalny (Nominativus), Zaczyjalny (Genitivus), Oddawalny (Dativus), Przedstawialny (Accusativus), Wzywalny (Vocativus), Pomagalny (Instrumentalis) i Przymieszczalny (Localis).

Przypadek na pytanie komu? czemu? czyli nasz trzeci, łaciński Dativus.

Słowa dążenia, rządzą tymże przypadkiem lecz oraz i dativum 1^m, np. grahę gaczsati, pergit domum, w dom idzie, kacza; gawo ghoszę lub ghoszaja gaczsanti, vaccae pergunt ad stabulum vel stabulo, krowy idą, kaczają do obory.

Dativus. [Przypadek] 3ci.

Daléj myśl twórcza człowieka, chcąc wydać nie działanie na siebie lub na kogo, ale tylko dążenie, zbliżenie się, ustąpienie, przyzwolenie najbliższéj swojéj towarzyszce, utworzyła trzeci wyraz dla osoby drugiej tobie (Dativus) [...].

Przypadek szósty komuczynny ... Przypadek trzeci, (dativus).

Przypadki Casus. [...] [Przypis pod tekstem A. A. Kryńskiego]: [...] Nazwy specyalne przypadków: mianownik, dopełniacz, celownik,… odpowiadające łacińskim: nominativus, genetivus, dativus, … pod każdym względem od nich nie gorsze.

Przypadki Casus [...] [Przypis pod tekstem A. A. Kryńskiego] [...] Dosyć tu przypomniéć porządek przypadków np. u Miklosicha, gdzie przyp. 1 = nom., 2 = voc., 3 = acc., 4 = gen., 5. = dat., 6 = instr., 7 = loc.; widoczna więc niezgodność z systemem dawnym, od przyp. 2-go do 5 włącznie. Niesłusznie téż byłoby oznaczać liczbą 8 łaciński ablativus, skoro przypadek ten (w łacinie) miejsca 8-go z rzędu nie zajmuje.

Przypadek: mianownik (nominativus), dopełniacz (genetivus), celownik (dativus), biernik (accusativus), wołacz (vocativus), narzędnik (instrumentalis), miejscownik (locativus).

Celownik (dativus) [...]. Mianownik odpowiada na pytania: kto? co? dopełniacz - na pytania: kogo? czego? czyj?, celownik - komu? czemu? biernik - kogo? co? narzędnik - kim? czem? miejscownik - w kim? w czem? o kim? o czem? i t. d.

Radziejewo obok Wiśniową, występuje w całej sile na zachodzie Wielkopolski w dwu kategorjach: w dat. sg. na -ov'i || -'ev'i i w przymiotnikach na -ovyi ̯ || -evyi ̯.

Iloczas rzeczowników ręka strzała [...] wyjaśnia się może tem, że to są oksytona powstałe z dawnych barytonów wskutek działania prawa de Saussure’a, które przedprzyciskową długą mogły mieć tylko w nom. gen. loc. sg., zaś w dat. acc. sg. oraz nom. acc. pl. miały przycisk (cyrkumfleks) na rdzennej [...].

Dativus, p. przypadki.

★Przypadki - formy imion i zaimków, wskazujące na ich funkcję znaczeniową w stosunku do innych wyrazów w zdaniu: 1. ★mianownik (★nominativus), 2. ★dopełniacz (★genetivus), 3. ★celownik (★dativus).