Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rzeczownik
Hierarchia Dzieła

Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)
  • Część II. O Imieniu: Mucz/1825
  • Część II. O Słowie: Mucz/1825
  • Nauka o znaczeniu wyrazów (semantyka): Szob/1923
  • O składni, czyli o należytém wyrazów ułożeniu: Ant/1788
  • O wyrazach osobno wziętych: Ant/1788
  • Odmienne części mowy: Lerc/1877
  • Przypisy na klassę drugą: Kop/1780
  • Zawierający wyliczenie imion, odmieniających się przez przypadki, jich odmiany i nazwisk: Żoch/1838
EJO 1999, 506 Definicja współczesna

Rzeczownik. Leksem o prymarnej funkcji subiektu - obiektu w zdaniu.

Cytaty

Kop/1780, t. II, s. 8 (7-8)

Przeciwnie zaś, poniewáż Imiona rzeczowné a przymiotné w wielu względach grammatycznych są od siebie różné, przeto na osobné dwa szeregi rzeczowników i przymiotników podzieloné być musiały.

Ant/1788, s. 34

W Rzeczownikach na trzy rzeczy mieć wzgląd potrzeba: to jest, na liczbę, przypadkowanie, i rodzajowanie.

Ant/1788, s. 60

Poetowie opuszczają to 'S jeśli rzeczownik, któremuby się dodać powinno było, kończy się S np. When Phebus rays had pierced the trem bling trees. Kiedy słoneczné promienie przeniknęły drżącé drzewa.

Mucz/1825, s. 26 Definicja

W szeregu wyrazów odmiennych piérwsze jest Imie, którém nazywamy rzeczy lub ich przymioty. Imie jest więc nazwisko rzeczy, lub jéj przymiotu. Imiona tedy stąd się zowią, jedne rzeczownemi czyli Rzeczownikami, drugie przymiotnemi czyli Przymiotnikami. Cecha imion rzeczownych jest, że odpowiadają na pytanie: kto? albo co?.

Mucz/1825, s. 162

[...] Zakończenia czasowe czyli słowne dwóch piérwszych osób l. p. eś, em, i dwóch mnogiéj ście, śmy, mogą się od słów odrywać, i łączyć z zaimkiem, rzeczownikiem, przymiotnikiem, spójnikiem lub przysłówkiem. Sposób ten łączenia tych zakończeń z innemi wyrazami, nazywa się Przekładnią, w któréj następujące przestrogi zachować należy. a) Jeżeli poprzedzający wyraz, do którego się zakończenie słowa przenosi, kończy się na samogłoskę, natenczas zakończenie czasowe traci swoję samogłoskę e [...] b) Przekładnia ta, koniecznie użyta być musi wtenczas, kiedy przed słowem stoi spójnik by, lub inne z niego złożone [...].

Żoch/1838, s. 53-55 Definicja

Części mowy odmieniające się przez przypadki są: najprzód rzeczownik przedstawiający rzecz np: człowiek, głowa, drzewo; powtóre przymiotnik, malujący przymiot, materyją, lub zależność np. dobry, drewniany, ojcowski; po trzecie imiesłów, malujący czynność lub stan, w kształcie przymiotnika wystawiony np: pałający, zbadany, stojący: po czwarte zaimek, zastępujący imię rzeczowne, lub je określający np: ja, ty, on, méj, ten; po piąte imię liczebne, określające zbiór rzeczy np: jeden, dwa, pięć, dwadzieścia.

Lerc/1877, s. 7 Definicja

Rzeczownik jest to wyraz, który oznacza imię osoby lub rzeczy, np. pan, Bóg, anioł, król, koń, pies, stół, książka, tablica, szkoła, pióro, okno, cnota, pilność, lenistwo itd.

Szob/1923, s. 104 Definicja

Rzeczowniki nazywają przedmioty, a wśród przedmiotów rozróżniamy przedmioty zmysłowe świata zewnętrznego i przedmioty oderwane, czyli właściwości, czynności lub stany, odtwarzane niezależnie od przedmiotów, w których są wyróżniane. Zależnie od tych dwóch odmian przedmiotów dzielimy rzeczowniki na zmysłowe i oderwane.

Powiązane terminy