rzeczownik

Hierarchia Dzieła Filtr: 13 dzieł

• Wszystkie dzieła
• Kop/1778
• Kop/1780
• Mon/1780
• Kop/1783
• Gott/1787
• Ant/1788
• Prz/1792
• Gott/1794
• L/1807–1814
• Szum/1809
• DwBg/1813
• Gddk/1816
• Prz/1816
• SkorM/1816
• Kop/1817
• Mroz/1822
• Jak/1823
• Mucz/1825
• Bor/1830
• Rozp/1830
• Żoch/1838
• Rew/1845
• Desz/1846
• Br/1848
• Such/1849
• Ryk/1850
• Kurh/1852
• Szt/1854
• Morz/1857
• Gr/1861
• Łaz/1861
• SWil/1861
• Mał/1863
• Trz/1865
• Malin/1869
• Kam/1870
• Czep/1871–1872
• Lerc/1877
• Mał/1879
• Malecz/1882
• Oż/1883
• Jes/1886
• Grub/1891
• Uchw.AU/1891
• Kr/1897
• Kras/1897
• SW/1900-1927
• Król/1907
• Lor/1907
• BdC/1915
• Kr/1917
• Łoś/1918
• Kon/1920
• PolTerm/1921
• Król/1922
• Benni/1923
• ŁośFl/1923
• Nitsch/1923
• Rozw/1923
• Szob/1923
• ZwO/1924
• Gaert/1927
• Gos/1939
• Kl/1939
• Dor/1958–1969
• Kor/1961

Przeciwnie zaś, poniewáż Imiona rzeczowné a przymiotné w wielu względach grammatycznych są od siebie różné, przeto na osobné dwa szeregi rzeczowników i przymiotników podzieloné być musiały.

W Rzeczownikach na trzy rzeczy mieć wzgląd potrzeba: to jest, na liczbę, przypadkowanie, i rodzajowanie.

Poetowie opuszczają to 'S jeśli rzeczownik, któremuby się dodać powinno było, kończy się S np. When Phebus rays had pierced the trem bling trees. Kiedy słoneczné promienie przeniknęły drżącé drzewa.

Siodmy przypadek Rzeczowników zakończonych na twardą spółgłoskę formuje się przez zmiękczenie społgłoski i przybranie samogłoski e.

Prawidło jest ogólne, że Rzeczownik zakończony na miękką spółgłoskę przybiera w 2^m przypadku liczby mnogiej zakończenie i.

Od Rzeczownika Kraków formuje się Przymiotnik przez dodanie zakończenia ski, Krakow-ski.

1. W rzeczownikach i przymiotnikach na ate, przez wyjątek od tegoż samego prawidła: separate, oddzielny, ultimate, ostatni [...].

Rzeczownik jest część mowy odmienna, i odmienia się istotnie przez rodzaje, liczby, przypadki; można by do tych przydać formy i wzory.

A zatém: 1) Co czyni ojciec? Odpowiadamy: Czyta. 2) Co się czyni z książką? Czyta się lub jest czytaną. 3) Czém jest ojciec? Żołnierzem. 4) Jakim jest ojciec? Dobrym. — Stąd wyrazy: czyta, czyta się lub jest czytaną, żołnierzem, dobry, są orzecznikami. W pierwszym razie jest orzecznikiem słowo czynne, w drugim razie słowo bierne, w trzecim rzeczownik, w czwartym przymiotnik.

[Zygmunt Sawczyński] Że wywód n. p. wyrazu sumienie, od s-umienia, jak to niedawno jeszcze uczynił SZCZĘSNY MORAWSKI w Iszym tomie Sądecczyzny, jest mylny, przyzna każdy, kto wie, że wyraz ten niedawno jeszcze brzmiał i w drukach wyglądał jako sumnienie; złożony więc jest z dawniejszego przyimka su (inna forma dawniejsza jeszcze jest są n. p. w wyrazach sąsiad, sąsiek — późniejsza s, dzisiejsza z, ze) i rzeczownika mnienie utworzonego bezpośrednio z formy imiesłowu biernego czasu przeszłego, jako źródłosłowu, zapomocą końcówki ie; zatém = su - mnian - ie ; a według prawideł głosowni polskiej: sumnienie.

I to wiedzieć trzeba, że piérwotne znaczenie przyrostków z czasem tu i owdzie aż do niepoznania się zmieniło: żo-na- źródłosłów rzeczownika tej samej postaci powstały z pierw. żon i przyrostka -a [...].

Rzeczowniki czyli istotniki dzielą się jeszcze na własne czyli szczególne, pospolite czyli ogólne i podzielne.

Liczebniki. Zaliczono do rzeczowników (tysiąc, sto, itd.) i do przymiotników (pierwszy, setny...). (Szober).

1.Deklinacja. A. Deklinacja imion. § 3. Od najdawniejszych czasów (w języku praindoeuropejskim a potem w prasłowiańskim) wszystkie imiona t. j. rzeczowniki, przymiotniki i liczebniki oraz imiesłowy odmieniały się jednakowo; dopiero potem, na gruncie prasłowiańskim wytworzyła się nowa odmiana przymiotników, a jeszcze później — na gruncie polskim — odmiana szczególna liczebników. Nadto w języku polskim częściowo deklinacja zanikła: tak np. pewne imiesłowy stały się nieodmiennemi (chodząc, wziąwszy), także niektóre przymiotniki np. rad, zdrów, a wreszcie część rzeczowników nie odmienia się w liczbie poj. mianowicie zapożyczone nijakie na -um np. gimnazjum, liceum i t. d. W staropolszczyźnie często nie odmieniały się imiona własne, zwłaszcza hebrajskie [...]. Nie odmieniamy i dziś niektórych imion obcych np. Cantu, Tokjo.

Rzeczown. zając.

Nic w tem dziwnego, bo do innych momentów przybywa i to, że te przymiotniki są skojarzone nie tylko z rzeczownikami (lub mówiąc ogólnie imionami), ale także z czasownikami.