terminów gramatycznych online
rzeczownik
Język: polski
- Część II. O wykładaniu. O częściach mowy: Gott/1794
- Dialekty języka polskiego: Nitsch/1923
- Nauka o wyrazach. Nauka o znaczeniu wyrazów: Król/1922
- Nauka o znaczeniu wyrazów (semantyka): Szob/1923
- O Etymologii. §. I. O wyrazach grammatycznych (słowniczek łac.-pol., s.12-13): Gott/1787
- O częściach mowy w ogólności: Bor/1830
- O pismowni w języku polskim: Prz/1816
- O rzeczowniku i przymiotniku: Bor/1830
- O składni, czyli o należytém wyrazów ułożeniu: Ant/1788
- O wyrazach osobno wziętych: Ant/1788
- Pisownia: Król/1907
- Podziały istotników: Czep/1871–1872
- Przypisy na klassę drugą: Kop/1780
- Słownik: Mon/1780
- Słownik, część III. czyli volumen V. (R-T): L/1807–1814
- Słownik, tom I. część II. (G-L): L/1807–1814
Rzeczownik. Leksem o prymarnej funkcji subiektu - obiektu w zdaniu.
Cytaty
Przeciwnie zaś, poniewáż Imiona rzeczowné a przymiotné w wielu względach grammatycznych są od siebie różné, przeto na osobné dwa szeregi rzeczowników i przymiotników podzieloné być musiały.
Imiona są wielorakie. Nomen substantivum: Imie istotne, krocej: Istotnik, albo Rzeczownik.
Rzeczowniki w Niemieckim Języku do trzech Rodzaiów należą [...].
W Rzeczownikach na trzy rzeczy mieć wzgląd potrzeba: to jest, na liczbę, przypadkowanie, i rodzajowanie.
Poetowie opuszczają to 'S jeśli rzeczownik, któremuby się dodać powinno było, kończy się S np. When Phebus rays had pierced the trem bling trees. Kiedy słoneczné promienie przeniknęły drżącé drzewa.
O Rodzaiach Imion rzeczownych albo rzeczownikow.
IMIĘ, -ienia, n., [...]. §., Gramatycznie wzięte, imię znaczy pierwszą i najprzedniejszą część mowy, nomen. Kpcz. Gr. 1, p. 58 [...]. Imię istotne, Subst. Tr. rzeczownik. Kpcz. Imię dodane Adiect. Tr. przymiotnik Kpcz.
RZECZOWNIK, -a, m., nomen substantivum Kpcz. Gr., istotimię Tr. [...].
Nemcy stosownie do umowy między ich ojczystemi Językośledcami naczałują wszelkie Istotniki bez wyjątku Pisem wielkawym. Nie chcę ja tu rozciągać pisow wielkawych na naczały wszystkich Istotnikow bez rożnicy (ad omnia nomina substantiva) lecz, poddzielając je na Osobowniki (personalia) i na Rzeczowniki (realia) z ktorych te drugie jeszczeby się poddzielić mogły na Podzmysłowniki (sensualia), Umysłowniki (imaginaria) i Miejscowniki (localia) chcę mieć wielkim Pisem naczałowanemi same Osobowniki bez żadnej wyłączni, czy te są samowłasne, czy pospolite.
Mowa ludzka składa się z wyrazów. Wyrazy dzielą się na części mowy, a te są odmienne i nieodmienne. Odmienne 1. Rzeczownik [...] 2. Przymiotnik [....] 3. Zaimek [...] 4. Liczbownik [...] 5. Słowo [...] Imiosłów [...] 7. Przysłówek odmienny: pięknie, piękniej, najpiękniej, nieodmienny: nader, jeszcze, zgoła, Nieodmienne 8. Przyimek [...] 9. Spojnik [...], 10. Wykrzyknik.
Gatunki i Nazwiska Rzeczowników. Rzeczownik żywotny [...] nieżywotny [...] mężczyński [...].
Istotnik czyli rzeczownik jest nazwanie każdéj istoty, w zdaniu zwykle jest podmiotem, i odpowiada na pytanie: kto? co?
Rzeczowniki czyli istotniki dzielą się jeszcze na własne czyli szczególne, pospolite czyli ogólne i podzielne.
W przym. i rzecz. utworzonych za pomocą przyrostka ski, stwo od osnów na d i odpowiadającym imionom ski i ctwo pisać dz, a więc: sąsiedztwo, sąsiedzki [...].
W II. p. l. p. i l. mn. rzecz. r. ż. na ja mają końcówki ji: tej kolonji i tych kolonji itd.
W nazwach gieograficznych, złożonych z rzeczownika (imienia pospolitego) i przymiotnika, tylko w przymiotniku zostaje wielka litera: morze Bałtyckie, góry Tatrzańskie.
Wszystkie wyrazy w naszej mowie dadzą się podzielić na dwie grupy: 1. Wyrazy samodzielne t.j. takie, które same przez się mają wyraźne znaczenie (ojciec, dom, praca, żyję, dobry, śpiewać, pięknie itd.).[...] 1. Wyrazy oznaczające przedmioty (rzeczownik). a) Wyrazy oznaczające cechy przedmiotów (przym., czas.). b) wyrazy oznaczające właściwości cech (przysłówek i imiesłów przysłówkowy. [....] Wyrazy, które oznaczają przedmioty niewyraźnie, ogólnikowo, np. on, tamten, nic, coś.... są rzeczownikami zaimkowemi. Wyrazy oznaczające liczbę: pięć, sto, tysiąc... są rzeczownikami liczebnemi. (Szob.)
A zatem: pan, koń, stół są nazwami osób lub rzeczy i nazywają się rzeczownikami.
Liczebniki. Zaliczono do rzeczowników (tysiąc, sto, itd.) i do przymiotników (pierwszy, setny...). (Szober).
Rzeczowniki nazywają przedmioty, a wśród przedmiotów rozróżniamy przedmioty zmysłowe świata zewnętrznego i przedmioty oderwane, czyli właściwości, czynności lub stany, odtwarzane niezależnie od przedmiotów, w których są wyróżniane. Zależnie od tych dwóch odmian przedmiotów dzielimy rzeczowniki na zmysłowe i oderwane.
[...] tu Gawrychy (pow. suwalski) mówią buł rob'uł — byli rob'iła, a już Netta (pow. augustowski) buł buła p'uła obok byli p'ili i rzeczownika piła [...].
[...] należą tu liczne przymiotniki na -rski rzeczowniki na -rstvo [...].
Powiązane terminy
- część mowy
- część mowy odmienna
- imię (nazwa, część mowy)
- imię (rzeczownik, przymiotnik, liczebnik)
- wyraz odmienny
- wyraz samodzielny
- imię istotne
- imię rzeczowe
- imię rzeczowne
- *istotimię
- istotnik
- Nennwort
- nomen substantivum
- substantivum
- imię cudzoziemskie
- imię nieżywotne
- imię pierwiastkowe
- imię pospolite
- imię własne
- imię zbiorowe
- imię żywotne
- miejscownik (nomen substantivum locale)
- nomen substantivum imaginarium
- nomen substantivum locale
- nomen substantivum sensuale
- podzmysłownik
- rzeczownik cudzoziemski
- rzeczownik dwojakiego znaczenia
- rzeczownik dwurodzajowy
- rzeczownik jednostkowy
- rzeczownik kobiecy
- rzeczownik liczbowy
- rzeczownik liczebny
- rzeczownik ludzki
- rzeczownik materialny
- rzeczownik męski
- rzeczownik męski osobowy
- rzeczownik nieforemny
- rzeczownik nieosobowy
- rzeczownik nieżywotny
- rzeczownik nijaki
- rzeczownik obcy
- rzeczownik oderwany
- rzeczownik osobowy
- rzeczownik osobowy (imię własne)
- rzeczownik pieszczotliwy
- rzeczownik pochodny
- rzeczownik poojcowski
- rzeczownik pospolity
- rzeczownik powiększający
- rzeczownik rodowy
- rzeczownik samczy
- rzeczownik samiczy
- rzeczownik słowny
- rzeczownik słowowo-nijaki
- rzeczownik słowowy
- rzeczownik stanowy
- rzeczownik swojski
- rzeczownik szczególny
- rzeczownik umysłowy
- rzeczownik urzędowy
- rzeczownik własny
- rzeczownik zaimkowy
- rzeczownik zbiorowy
- rzeczownik zdrobniały
- rzeczownik zgrubiały
- rzeczownik złożony
- rzeczownik zmysłowy
- rzeczownik zwierzęcy
- rzeczownik żeński
- rzeczownik żywotny
- rzeczowniki ludzkie płci męskiej
- rzeczowniki ludzkie płci żeńskiej
- rzeczowniki nijakie obce
- umysłownik