terminów gramatycznych online
rzeczownik
Język: polski
- Części mowy: ZwO/1924
- Część trzecia. Rzecz o słowach: Such/1849
- O składni, czyli o należytém wyrazów ułożeniu: Ant/1788
- O wyrazach osobno wziętych: Ant/1788
- O zdaniu pierwotném czyli gołém: Gr/1861
- Odmienne części mowy: Lerc/1877
- Podział mowy: Desz/1846
- Przypisy na klassę drugą: Kop/1780
- Rzeczownik: Br/1848
- Rzeczowniki: Desz/1846
- Słowniczek: Gaert/1927
- Słownik, cz. I (A - O): SWil/1861
- Słownik, cz. II (P - Ż): SWil/1861
- Słownik, część III. czyli volumen V. (R-T): L/1807–1814
- Słownik, t. 2: H-M: SW/1900-1927
- Słownik, t. 5: Próba-R: SW/1900-1927
- Słownik, tom I. część II. (G-L): L/1807–1814
- Zawierający wyliczenie imion, odmieniających się przez przypadki, jich odmiany i nazwisk: Żoch/1838
- Znaczenie wyrazów: Br/1848
Rzeczownik. Leksem o prymarnej funkcji subiektu - obiektu w zdaniu.
Cytaty
Przeciwnie zaś, poniewáż Imiona rzeczowné a przymiotné w wielu względach grammatycznych są od siebie różné, przeto na osobné dwa szeregi rzeczowników i przymiotników podzieloné być musiały.
W Rzeczownikach na trzy rzeczy mieć wzgląd potrzeba: to jest, na liczbę, przypadkowanie, i rodzajowanie.
Poetowie opuszczają to 'S jeśli rzeczownik, któremuby się dodać powinno było, kończy się S np. When Phebus rays had pierced the trem bling trees. Kiedy słoneczné promienie przeniknęły drżącé drzewa.
IMIĘ, -ienia, n., [...]. §., Gramatycznie wzięte, imię znaczy pierwszą i najprzedniejszą część mowy, nomen. Kpcz. Gr. 1, p. 58 [...]. Imię istotne, Subst. Tr. rzeczownik. Kpcz. Imię dodane Adiect. Tr. przymiotnik Kpcz.
RZECZOWNIK, -a, m., nomen substantivum Kpcz. Gr., istotimię Tr. [...].
Części mowy odmieniające się przez przypadki są: najprzód rzeczownik przedstawiający rzecz np: człowiek, głowa, drzewo; powtóre przymiotnik, malujący przymiot, materyją, lub zależność np. dobry, drewniany, ojcowski; po trzecie imiesłów, malujący czynność lub stan, w kształcie przymiotnika wystawiony np: pałający, zbadany, stojący: po czwarte zaimek, zastępujący imię rzeczowne, lub je określający np: ja, ty, on, méj, ten; po piąte imię liczebne, określające zbiór rzeczy np: jeden, dwa, pięć, dwadzieścia.
W czasie późniejszym nadano ogólne nazwy stworzeniom i przedmiotom np. drzewo, źwierz, ptak [...] w szczególne później rozrodzone np. buk, sosna, dąb [...] Niemen, Dźwina, San. Te i tym podobne nazwy naukowe nazywają się rzeczownikami.
Wszelkie nazwy nadane istotom żyjącym, tworom przyrodzenia, rąk ludzkich dziełom i wyobrażeniom umysłowym, oderwanym nazywają się ogólnie po grammatycznemu imionami rzeczownemi, a króciéj rzeczownikami.
Język polski ma dziesięć części mowy: Rzeczownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek, słowo, imiesłów, przyimek, przysłówek, spójnik, wykrzyknik.
Rzeczownik jest to wyraz, który oznacza albo osobę, albo rzecz, albo pomysł.
Rzeczowniki dzielą się na: 1. Oznaczające istoty żywe i nieżywe [...]. 2. Własne i pospolite [...]. 3. Piérwotne i pochodnie [...]. 4. Zdrobniałe i zgrubiałe [...]. 5. Sczegółowe i zbiorowe [...]. 6. Pojedyńcze i złożone [...]. 7. Jednokrotne, częstokrotne i dokonane [...].
Rzeczownik jest to słowo, które mianuje jakiś przedmiot; np. Bóg, słońce, człowiek, koń, nóż.
Rzeczownik jest słowo wyrażające przedmiot, o którym coś pomyśléć i wyrzéc można; np. Duch, świat, lis, powietrze, cnota, rąbanie
Najłatwiéj poznać Rzeczowniki po tém, że odpowiadają na pytanie kto? co?.
Istotnik, a, lm. i, m. gram. imię rzeczowne, v. rzeczownik (Morz.).
Rzeczownik, a, lm. i, m. gram. v. Imię rzeczowne; część mowy należąca do odmiennych; obejmuje wyrazy będące nazwami rzeczy jakichkolwiek, w najobszerniejszém znaczeniu; rzeczownikiem jest każda nazwa istoty żyjącéj, tworu przyrodzenia, dzieła rąk ludzkich, wyobrażenia umysłowego. Rzeczowniki ze względu na znaczenie tego czego są nazwą, dzielą się na: a) żywotne, będące nazwą istot żyjących, a te jeszcze na ludzkie i zwierzęce; b) nieżywotne, będące nazwą istot lub wyobrażeń niemających życia widocznego takiego jak w ludziach i zwierzętach; c) własne v. szczególne, które służą wyłącznie jednéj rzeczy; d) pospolite v. ogólne, które służą do oznaczenia różnych rzeczy podobnych; e) zbiorowe, które pod postacią liczby pojedyńczéj wyrażają zbiór jednorodnych v. jednoprzymiotowych istot, rzeczy; f) liczebne, v. liczbowe (v. Liczbowniki), oznaczające lik, liczbę; g) porządkowe, wyrażające następstwo rzeczy za rzeczą; h) pierwotne, z których inne się formują; i) pochodne, z innych ukształtowane; j) zdrobniałe albo spieszczone, wyrażające małość drobność, albo też pieszczotę; k) zgrubiałe, które znaczą wielkość a razem niezgrabność i często wyrażają pogardę dla nazywanych niemi rzeczy; 1) słowowe, uformowane ze słów i przedstawiające w formie rzeczownika czynność lub stan oznaczony słowem, z tych uformowane od słów zaimkowych zowią się jeszcze zaimkowemi, a te wszystkie są rodzaju nijakiego. Rzeczowniki w języku polskim mają trzy odmiany, wyróżniające się rozmaitemi kształtami zakończenia : a) przez rodzaje, wyrażające płeć lub jéj podobieństwo, ob. Rodzaj; b) przez liczby pojedyńczą, podwójną i mnogą, ze względu czy rzeczownik wyraża jedną, dwie lub wiele osób albo rzeczy; c) przez przypadki v. spadki wyrażające stosunek rzeczy do rzeczy lub czynności do tego na co się wywiera.
Rzeczownie, ps. jako rzeczownik, w znaczeniu rzeczownika. Wziąć przymiotnik lub słowo rzeczownie.
A zatém: 1) Co czyni ojciec? Odpowiadamy: Czyta. 2) Co się czyni z książką? Czyta się lub jest czytaną. 3) Czém jest ojciec? Żołnierzem. 4) Jakim jest ojciec? Dobrym. — Stąd wyrazy: czyta, czyta się lub jest czytaną, żołnierzem, dobry, są orzecznikami. W pierwszym razie jest orzecznikiem słowo czynne, w drugim razie słowo bierne, w trzecim rzeczownik, w czwartym przymiotnik.
Rzeczownik jest to wyraz, który oznacza imię osoby lub rzeczy, np. pan, Bóg, anioł, król, koń, pies, stół, książka, tablica, szkoła, pióro, okno, cnota, pilność, lenistwo itd.
Imię, enia, 3 pp. imieniu a. ! imieniowi, lm. ona a. [enia], X Imia, † Imiono [...] 10. gram. = a. rzeczownik: I. pospolite, własne. b. I. rzeczowne a. † istotne, przymiotne a. † dodane, liczebne = rzeczownik, przymiotnik, liczebnik.
Rzeczownik, a, lm. i gram. nazwa wszelkiej istoty a. rzeczy, tak zmysłowej, jak i umysłowej, uważanej za pojęcie, za przedmiot rozważania, imię rzeczowne: Rozróżniać należy rzecz samą od jej nazwy, czyli rzeczownika.
Rzeczowny [...] 2. gram. Imiona rzeczowne - rzeczowniki, przymiotne - przymiotniki. Kopcz. Wyrazy rzeczowne. Kopcz.
Rzeczownik. — Rzeczowniki oznaczają nazwy osób i zwierząt, lub rzeczy nieżyjących.
Rzeczowniki (substantiva) - wyrazy oznaczające osoby lub rzeczy (zmysłowe lub umysłowe).
II. Wyrazy jako całości ze względu na znaczenie (części mowy):
A. Wyrazy ★samodzielne: 1. imiona (nomina): a) ★rzeczownik (substantivum), b) ★przymiotnik (adiectivum), c) ★liczebnik (numerale).
Powiązane terminy
- imię cudzoziemskie
- imię jednostkowe
- imię nieżywotne
- imię pospolite
- imię przymiotu (rzeczownik)
- imię rzeczy
- imię własne
- imię zbiorowe
- imię żywotne
- rzeczownik cudzoziemski
- rzeczownik czasownikowy
- rzeczownik częstokrotny
- rzeczownik dokonany
- rzeczownik dwurodzajowy
- rzeczownik foremny
- rzeczownik formowany od czasownika
- rzeczownik jednokrotny
- rzeczownik jednostkowy
- rzeczownik jednozgłoskowy
- rzeczownik kroju przymiotnikowego
- rzeczownik liczbowy
- rzeczownik liczebny
- rzeczownik ludzki
- rzeczownik męski
- rzeczownik męski osobowy
- rzeczownik męski żywotny
- rzeczownik myślny
- rzeczownik najawny
- rzeczownik nieodmienny
- rzeczownik nieosobowy
- rzeczownik nieprawidłowy
- rzeczownik nieregularny
- rzeczownik niezmienny
- rzeczownik nieżywotny
- rzeczownik nijaki
- rzeczownik obcy
- rzeczownik od czasownika pochodzący
- rzeczownik oderwany
- rzeczownik ogólny
- rzeczownik określony
- rzeczownik osobowy
- rzeczownik osób męskich
- rzeczownik pierwotny
- rzeczownik pochodny
- rzeczownik pogarszający
- rzeczownik pojedynczy
- rzeczownik pospolity
- rzeczownik powiększający
- rzeczownik przymiotnikowy
- rzeczownik przymiotny
- rzeczownik przymiotów
- rzeczownik rzeczowy
- rzeczownik słowny
- rzeczownik słowowy
- rzeczownik spieszczony
- rzeczownik spolszczony
- rzeczownik starożytnego pojęcia
- rzeczownik starożytnego utworu
- rzeczownik swojski
- rzeczownik szczególny
- rzeczownik szczegółowy
- rzeczownik trzonowy
- rzeczownik ułomny
- rzeczownik umysłowy
- rzeczownik własny
- rzeczownik wyraźny
- rzeczownik zbiorowy
- rzeczownik zdrobniały
- rzeczownik zgrubiały
- rzeczownik złożony
- rzeczownik zmniejszały
- rzeczownik zmniejszony
- rzeczownik zmysłowy
- rzeczownik zwierzęcy
- rzeczownik żeński
- rzeczownik żywotny
- rzeczownik żywotny ludzki
- rzeczownik żywotny zwierzęcy
- stały rzeczownik
- zawisły (rzeczownik)
- gatunek (rodzaj)
- imię (nazwa)
- liczbowanie
- liczebnik
- odmiana mieszana
- omównik
- postać skrócona (postać skrócona zaimków osobowych)
- przedmiot (podmiot)
- przypadkowanie
- rodzaj (gramatyczny)
- rodzajowanie
- wzór drugi podrzędny rzeczowników rodzaju męskiego liczby pojedyńczej
- wzór pierwszy (deklinacja)
- wzór pierwszy podrzędny rzeczowników rodzaju męskiego liczby pojedyńczej
- zakończenie
- zakończenie złagodzone
- znaczenie zdrobniałe